(a. i. envâr, nîrân) : 1) aydınlık, parıltı, parlaklık. Cebel-i nûr, Cebel-ün-nûr (Nur dağı) : Mekke’deki Harra dağı. Zün-nûreyn : iki nur sahibi, [Hz. Peygamber (Aleyhisselâm)in iki kızını almış olması dolay isiyle] Hz. Osman. Sûret-ün-nûr : Kur’an’da bir sûre.

اَلنُّورُ [en-nûr] (nûn’un zammıyla) Aydınlığa denir, ضَوْءٌ [dav’] ve ضِيَاءٌ [diyâ’] ma’nâsına, her ne olur ise olsun ki ظُلْمَةٌ [zulmet]in zıddı olur, Fârisîde rûşenâyî denir. ‘Alâ-kavlin pertev ve şu’â’ına denir ki dâfi’-i zulmet olan şu’ledir, ışık ta’bîr olunur. Cem’i أَنْوَارٌ [envâr] ve نِيرَانٌ [nîrân] gelir nûn’un kesriyle.

نُورٌ [nûr] Bâ’is-i rûşenâyî-i 'alem sallallâhu 'aleyhi ve sellem hazretlerine ıtlâk olunur, ke-mâ kâle ta’âlâ: ﴿قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ﴾ Ve نُورٌ [nûr] Hakâyık-ı eşyâyı ke-mâ hiye keşf ve beyân eden nesneye ıtlâk olunur. Ve نُورٌ [Nûr] Buhârâ kazâsında bir karye adıdır; a’lâmdan hâfız Ebû Mûsâ 'İmrân ve hâfız hasen b. 'Alî en-Nûriyyân oradandır. Ve vâ’iz-i meşhûr huseyn en-Nûrî’ye نُورِيٌّ [nûriyy] ile telkîbin vechi budur ki kaçan va’z ve tezkîre mübâşeret eylese 'âlem-i gaybdan nûr berk ve leme’ân eder idi.

اَلنُّورُ [en-nûr] (nûn’un zammıyla ve vâv’ın meddiyle) Ziyâ ma’nâsınadır. Ve نُورٌ [nûr] نَارٌ [nâr]ın dahi cem’i gelir.