اَلْكُرُوبُ [el-kurûb] (قُعُودٌ [ku’ûd] vezninde) Bir nesne pek yakın olmak ma’nâsınadır ki bundan gelip çatmak ile ta’bîr olunur; yukâlu: كَرَبَ اْلأَمْرُ كُرُوبًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا دَنَا Ve bir kimse bir işi hemân işlemek üzere olmak ma’nâsınadır ki ma’nâ-yı mezbûrdan me’hûzdur; yukâlu: كَرَبَ الرَّجُلُ أَنْ يَفْعَلَ كَذَا أَيْ كَادَ أَنْ يَفْعَلَ كَذَا Ve bu, ef’âl-i mukârebe cümlesindendir. Ve كُرُوبٌ [kûrûb] كُرَابَةٌ [kurâbet] ekl eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: كَرَبَ الرَّجُلُ إِذَا أَكَلَ الْكُرَابَةَ Ve güneş batmak üzere olmak ma’nâsınadır ki ma’nâ-yı evvelden me’hûzdur; yukâlu: كَرَبَتِ الشَّمْسُ إِذَا دَنَتْ لِلْمَغِيبِ ve yukâlu: كَرَبَتْ حَيَاةُ النَّارِ إِذَا قَرُبَ انْطِفَاؤُهَا Ve davara ağır yük yükletmek ma’nâsına isti’mâl olunur ki gam ve tasa ma’nâsından me’hûzdur; yukâlu: كَرَبَ النَّاقَةَ إِذَا أَوْقَرَهَا Ve ekmekçi ekmek açarken oklavayı takırdatmak ma’nâsınadır; yukâlu: كَرَبَ الْخَبَّازُ إِذَا طَقْطَقَ الْكَرِيبَ

اَلْقُرْبُ [el-kurb] (kâf’ın zammı ve râ’nın sükûnuyla) Yakın olmak; yukâlu: قَرُبَ الشَّيْءُ يَقْرُبُ قُرْبًا مِنَ الْبَابِ الْخَامِسِ إِذَا دَنَا Ve kavluhu ta’âlâ: ﴿إِنَّ رَحْمَتَ اللهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ﴾ (الأعراف 56) وَلَمْ يَقُلْ قَرِيبَةٌ لِأَنَّهُ أَرَادَ بِالرَّحْمَةِ الْإِحْسَانَ وَلِأَنَّ مَا لَا يَكُونُ تَأْنِيثُهُ حَقِيقِيًّا جَازَ تَذْكِيرُهُ فِيهِ تَأَمُّلٌ فَإِنَّ ذَلِكَ الْجَوَازَ فِي الْإِسْنَادِ إِلَى الظَّاهِرِ دُونَ الضَّمِيرِ وَقَالَ الْفَرَّاءُ إِذَا كَانَ الْقَرِيبُ فِي مَعْنَى الْمَسَافَةِ يُذَكَّرُ وَيُؤَنَّثُ وَإِذَا كَانَ بِمَعْنَى النَّسَبِ يُؤَنَّثُ بِلَا اخْتِلَافٍ بَيْنَهُمْ تَقُولُ هَذِهِ الْمَرْأَةُ قَرِيبَتِي أَيْ ذَاتُ قَرَابَتِي ve قُرْبٌ [kurb]بُعْدٌ [bu’d]un zıddına dahi ıtlâk olunur. Ve قُرُبٌ [kurub] (râ’nın zammıyla) ve قُرْبٌ [kurb] (râ’nın sükûnuyla) عُسُرٌ ['usur] ve عُسْرٌ ['usr] gibi, شَاكِلَةٌ [şâkilet]ten مَرَاقُّ بَطْنٍ [merâkku batn]a varıncadır. Ve شَاكِلَةٌ [şâkilet] şîn-i mu’ceme ile böğürdür, خَاصِرَةٌ [hâsiret] ma’nâsına. Ve مَرَاقُّ [merâkk] mîm’in fethi ve kâf’ın teşdîdiyle karnın yumuşak yerine derler. Ve قُرْبٌ [kurb] Rahimde olan karâbete de derler, 'alâ-mâ merre.