(a. i.) : Allah’a olan şükran duygularını bildirme.

iz. ar. 1. Medh, senâ, sitâyiş. 2. Şükür, şükrân, teşekkür. [yalnız Cenâb-ı Hakk hakkında müstameldir.] Hamdolsun = Allah’a şükürler olsun.

اَلْخَمْدُ [el-hamd] (حَمْدٌ [hamd] vezninde) ve اَلْخُمُودُ [el-humûd] (قُعُودٌ [ku’ûd] vezninde) Âteşin koru sönmeyerek 'alevi sâkin olmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَمَدَتِ النَّارُ وَخَمِدَتْ خَمْدًا وَخُمُودًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالرَّابِعِ إِذَا سَكَنَ لَهَبُهَا وَلَمْ يُطْفَأْ جَمْرُهَا Ve خَمْدٌ [hamd] ve خُمُودٌ [humûd] Bayılıp bîhod olmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: خَمَدَ الْمَرِيضُ إِذَا أُغْمِيَ عَلَيْهِ Kâle’ş-şârih ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿خَامِدُونَ﴾ كِنَايَةٌ عَنْ مَوْتِهِمْ Ve hummânın şiddet ve buhrânı dinmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: خَمَدَتِ الْحُمَّى إِذَا سَكَنَ فَوَرَانُهَا

s. Grateful praise.

vn. A giving praise and glory to God.

اَلْحَمْضُ [el-hamd] (hâ’nın fethi ve mîm’in sükûnuyla) Kezâlik ekşi olmak; yukâlu: حَمُضَ يَحْمُضُ مِنَ الْبَابِ الْخَامِسِ وَحَمَضَ يَحْمُضُ مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ حُمُوضَةً وَحَمْضًا yukâlu: جَاءَنَا بِإِدْلَةٍ مَا تُطَاقُ حَمْضًا أَيْ حُمُوضَةً Ve إِدْلٌ [idl] hemzenin kesri ve dâl-ı mühmelenin sükûnuyla koyu süttür ki ziyâde ekşi ola. Ve kavluhum: فُلَانٌ حَامِضُ الْرِّئَتَيْنِ أَيْ مُرُّ النَّفْسِ Ve رِئَةٌ [ri’et] tesniye tarîkiyle zikr olunduğu zâhir ve bâtın murâd olduğuna binâ’endir, zîrâ رِئَةٌ [ri’et] aslında manzara ve hey’ete derler. Ve حَمْضٌ [hamd] Nebâtâttan tuzlu olup acı olana derler رِمْثٌ [rims] ve أَثْلٌ [esl] gibi ve طَرْفَاءُ [tarfâ’] gibi. Ve رِمْثٌ [rims] râ’nın kesriyle yavşan dedikleri ottur. Ve أَثْلٌ [esl] yaban ılgını. Ve طَرْفَاءُ [tarfâ’] bostânî olan ılgındır. Ve خُلَّةٌ [hullet] lezîz olana derler. 'Arab tâ’ifesi “اَلْخُلَّةُ خُبْزُ الْإِبِلِ وَالْحَمْضُ فَاكِهَتُهَا وَيُقَالُ لَحْمُهَا Ve minhu kavluhum li’r-reculi: إِذَا جَاءَتْ مُتَهَدِّدًا “أَنْتَ مُخْتَلٌّ فَتَحَمَّضْ” Ve تَهَدُّدٌ [teheddud] havf etmeğe ve تَحَمُّضٌ [tehammud] ârâm etmeğe derler, deve şûr olan otla ârâm ettiği gibi.