بَيْنَا [beynâ] (elif-i maksûre ile aslı بَيْنَ idi, nûn’un fethiyle işbâ’ olunmakla elif tahaddüs eyledi) ve بَيْنَمَا [beyne-mâ] (kelimesi ki مَا ziyâde olunmuştur) İkisi de kelimât-ı ibtidâdandır; yukâlu: بَيْنَا نَحْنَ كَذَا وَبَيْنَمَا نَحْنُ كَذَا إِذْ حَدَثَ كَذَا Ya’nî “Biz o esnâda iken nâgâh şöyle bir iş zuhûr eyledi.” Asma’î dedi ki بَيْنَا kelimesinin mevzi’ine بَيْنَ lafzı vaz’ olunmak sahîh olursa mâ-ba’di mecrûr olur, ke-kavli’ş-şâ’ir: “بَيْنَا تَعَنُّفِهِ الْكُمَاةَ وَرَوْغِهِ || يَوْمًا أُتِيحَ لَهُ جَرِيءٌ سَلْفَعُ” Ve Asma’î’den mâ-‘adâ nühât بَيْنَا ve بَيْنَمَا kelimelerinin mâ-ba’dlarını mubtedâ ve haber olmak üzere merfû’ kıldılar.

بَيْنَمَا [beynemâ] (bâ’nın ve nûn’un fethi ve mâ-beynde yâ’nın sükûnuyla) Kezâlik بَيْنَا [beynâ] ma’nâsınadır, mîm zâ’idedir; tekûlu: بَيْنَا نَحْنُ نَرْقُبُهُ أَتَانَا أَيْ بَيْنَ أَوْقَاتِ رِقْبَتِنَا إِيَّاهُ Pes أَوْقَاتٌ [evkât] hazf olunup أَوْقَاتٌ [evkât]ın muzâfun ileyhi olan cümle بَيْنَ kelimesin vely etmiştir; ﴿وَاسْأَلِ الْقَرْيَةَ﴾ (يوسف، 82) âyet-i kerîmesinde muzâf hazf olunduğu gibi. Ve zurûf-ı zamânın cümleye izâfeti hod şâyi’dir; ke-kavlike: أَتَيْتُكَ زَمَنَ الْحَجَّاجُ أَمِيرٌ Ve Asma’î بَيْنَا kelimesinin mâ-ba’din mecrûr ederdi, kaçan بَيْنَ ma’nâsına olup mevzi’ine بَيْنَ vaz’ olunmak sahîh olsa. Ve Asma’î’den gayrısı بَيْنَا ve بَيْنَمَا kelimelerinden sonra gelen kelimeleri merfû’ kıldılar, mubtedâ ve haber olmak üzere.