اَلْمَحَلُّ [el-mahall] (mîm’in ve hâ’nın fethiyle) Bi-ma’nâhu eyzan; yukâlu: حَلَّ بِالْمَكَانِ حَلًّا وَحُلُولًا وَمَحَلًّا إِذَا نَزَلَ نُزُولًا Ve مَحَلٌّ [mahall] Nüzûl olunan mekâna dahi derler. Ve حَلَلْتُ الْقَوْمَ وَحَلَلْتُ بِهِمْ dahi derler ma’nâ-yı vâhid üzere. Ve حَلٌّ [hall] Şırlagan yağına dahi derler.

اَلْمَحْلُ [el-mahl] (mîm’in fethi ve hâ’-i mühmelenin sükûnuyla) Kıtlık olmak, yağmur yağmayıp otlar kurumakla.

اَلْمَحِلُّ [el-mehill] (mîm’in fethi ve hâ’nın kesriyle) Masdardır, مَرْجِعٌ [merci’] gibi; vâcib ve lâzım olmak ma’nâsınadır; yukâlu: حَلَّ حَقِّي عَلَيْهِ مَحِلًّا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي أَيْ وَجَبَ وَيُقَالُ حَلَّ الدَّيْنُ إِذَا صَارَ حَالًّا Ya’nî müddet-i ma’kûdesi tamâm olmakla edâsı lâzım oldu. Şârih der ki medyûn olan 'Arablar hilâli görünce: “لَا مَرْحَبًا بِمَحِلِّ الدَّيْنِ وَتَقَرُّبِ الْآجَالِ” dedikleri bundandır.

(for محلل), a. (fem. محلە) Rendered lawful.

اَلْمُخِلُّ [el-muhill] (ism-i fâ’il bünyesiyle) ve اَلْأَخَلُّ [el-ehall] خَلِيلٌ [halîl] ve مُخْتَلٌّ [muhtell] gibi yoksula denir; yukâlu: رَجُلٌ مُخِلٌّ وَمُخْتَلٌّ وَخَلِيلٌ وَأَخَلُّ أَيْ مُعْدِمٌ فَقِيرٌ ve yukâlu: رَجُلٌ أَخَلُّ أَيْ أَفْقَرُ Bunda asl fi’l mu’teber olmayıp fazîlet mu’teberdir.

اَلْمَخِيلُ [el-mehîl] (مَكِيلٌ [mekîl] vezninde) halîku’l-hayr ma’nâsınadır ki sîmâsında eser-i hayr u kerem lâyih olmakla ifâza-i hayra ehl ve çesbân adama ıtlâk olunur; yukâlu: إِنَّهُ لَمَخِيلٌ لِلْخَيْرِ أَيْ خَلِيقٌ لَهُ

iz. ar. cm: mahâll. [hulûl’den im.] Yer, mekan, makâm, cây: bu mahalde; mahall-i baîdede; mahalli değildir = münâsip yeri değildir; her sözü mahalline sarf etmeli.

(a. i. hulûl’den c. : mahâll) : yer. (bkz. : cay, mekân). Bî-mahall, Nâ-bemehall : yersiz.

اَلْمَحْلُ [el-mahl] (فَحْلٌ [fahl] vezninde) Mekr ve keyd ma’nâsınadır; yukâlu: لَا يَضُرُّهُ مَحْلُهُ أَيْ مَكْرُهُ وَكَيْدُهُ Ve toza denir, غُبَارٌ [gubâr] ma’nâsına. Ve kuraklığa ve kıtlığa denir; yukâlu: أَصَابَهُمْ مَحْلٌ أَيْ شِدَّةٌ وَجَدْبٌ وَانْقِطَاعُ الْمَطَرِ Ve مَحُولٌ [mehûl] ve مَحْلَةٌ [mahlet] gibi kurak yere denir, ke-mâ se-yuzkeru. Ve masdar olur; yer kurak olmak ma’nâsına; yukâlu: مَحَلَتِ الْأَرْضُ مَحْلًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا كَانَتْ مَحْلَةً Ve مَحْلٌ [mahl] ve مِحَالٌ [mihâl] (كِتَابٌ [kitâb] vezninde) Emîr ve vâlî ve hâkime gamz ve si’âyetle bir adama keyd ve zarar îrâs eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: مَحَلَ بِفُلَانٍ وَمَحِلَ بِهِ وَمَحُلَ بِهِ مَحْلًا وَمِحَالًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَالرَّابِعِ وَالْخَامِسِ إِذَا كَادَهُ بِسِعَايَةٍ إِلَى السُّلْطَانِ Ve مَحْلٌ [mahl] Aslâ hayr ve menfa’ati olmayan cemâd-hilkat kimseye ıtlâk olunur; arz-ı مَحْلٌ [mahl]e teşbîhle; yukâlu: رَجُلٌ مَحْلٌ أَيْ لَا يُنْتَفَعُ بِهِ

s. (pl. محال) 1. A place of alighting on a journey, a station. 2. A place of stay; an abode. 3. A place, locality. 4. An opportune, fitting occasion. 5. A fit person or thing.