(a. i.) : 1) hitâma erdirme, bitirme. 2) Kur’ân’ı başından sonuna kadar okuma. 3) mühürleme, mühürlenme.

(a. s.) : 1) hâlis. 2) i. hüküm ve kaza îcâbettirme. 3) i. sağlamlaştırma.

iz. ar. 1. Mühürleme, mühür basma. [çok kullanılmıyorsa da, yerine müstamel olan “تمهير temhîr” yanlış olduğundan, hatm ve tahtîm demek zarûrîdir.] 2. Bitirme, tüketme, pâyâna erdirme: hatm-i kelâm etmek = sözü bitirmek, söze nihâyet vermek. 3. Kur’ân-ı Kerîm’in tilâvetini itmâm ve ikmâl etme, ibtidâsından nihâyetine dek okuma: Ramazân-ı Şerîf’te Kur’ân-ı Kerîm’i hatmedeceğim; bir hatim indireceğim. 4. Kırâat dersi makâmında Kur’ân-ı Kerîm’i okuyup bitirme: bir senede hatmetti; hatm-i Kur’ân, hatm-i kelâm.

s. 1. (pl. ختوم) A seal; a signet. 2. An impression from a seal. 3. A complete recitation of the Qur’an.

vn. 1. A sealing a letter or document. 2. A completing, concluding, completion, end.

s. 1. A seal or signet. 2. An impression from a seal.

interj. May God conclude…

اَلْخَتَمُ [el-hatem] (fethateynle) Mührlü balçık; yukâlu: عَلَيْهَا خَتَمٌ أَيْ عَلَيْهَا طِينَةٌ مَخْتُومَةٌ مِثْلُ نَفَضٍ بِمَعْنَى مَنْفُوضٌ وَقَبَضٍ بِمَعْنَى مَقْبُوضٍ Ve نَفَضٌ [nefad] nûn’la ve fâ’ ile ağaçtan dökülen nesne, yaprak olsun ve meyve olsun.

اَلْخَتْمُ [el-hatm] (hâ’nın fethi ve tâ’nın sükûnuyla) Bir nesneyi mührlemek. Ve bir nesneyi âhir etmeğe dahi derler; tekûlu: خَتَمْتُ الشَّيْءَ ve yukâlu: خَتَمَ اللهُ لَهُ بِخَيْرٍ ve خَتَمْتُ الْقُرْآنَ أَيْ بَلَغْتُ آخِرَهُ Ve Cârullâh خَتْمٌ [hatm]i tefsîrinde bilâ-vâsıta isti’mâl olundukta âhire erişmekle ve عَلَى kelimesiyle isti’mâl olundukta mühr vurmakla tefsîr etmiştir.