(a. h. i.) : Arap yarımadasında, Mekke ile Medîne’nin bulunduğu ülke.

(a. i.) : müz. Türk müziğinin 8 numaralı basit makamıdır, en eski zamanlardan olup, hâlen de en büyük rağbetle kullanılmaktadır. Bugün elde bulunan Türk müziği eserlerinde en ziyâde kullanılan makam hicazdır. Hicaz makamı hicaz dörtlüsüne rast beşlisi ilâve-vesinden ibarettir. Durağı dügâh ve güçlüsü -dördüncü derecesi olan- nevadır. Dizisi inici çıkıcıdır. Donanımına si bakıyye bemolü ile fa ve do bakıyye diyezleri konulur. Niseb-i şerîfe sayısı 7 dir. Orta sekizlikteki sesleri -peştden tîze doğru- şöyledir : dügâh, dikkürdî, nim hicaz, neva, hüseynî, eviç, gerdaniye ve muhayyer.

ih. c. Cezîretü’l-Arab’ın garb-ı şimâlî kısmı ki Haremeyn-i Şerîfeyn’in bulunduğu hıtta-i mübârekedir. || mu. bir makâm-ı mahsûs.

اَلْحِجَازُ [el-hicâz] (كِتَابٌ [kitâb] vezninde) Yağır devenin yağırına tîmâr edecek vaktte ayaklarına bağladıkları ipe denir, niteki ânifen zikr olundu. Ve mutlakan esvâbı çemreyip bağlamak için kuşak gibi bele bağlanan şey’e denir. Ve حِجَازٌ [hicâz] Cezîretu’l-'Arab’da Mekke ve Medîne ve tâ’if ve mihlâflarından ya’nî nâhiye ve kazâlarından 'ibâret olan ülkenin ismidir. Necd ile arz-ı Tihâme beynini yâhûd Necd ile arz-ı Serât beynini hâciz ve fâsıl olduğu için yâhûd hirâr-ı hams ile mahcûz ya’nî masûn olduğu için ıtlâk olundu. Ve hirâr-ı hams ki beş hârre ya’nî beş kara taşlık tepedir, bunlardır; harre-i Benî Suleym ve harre-i Vâkim ve harre-i Leylâ ve harre-i Şevrân ve harretu’n-Nâr.

اَلْحِجَازُ [el-hicâz] (hâ’nın kesriyle) Bir niçe şehrlerin adıdır. حِجَازٌ [hicâz] dediler Necd ile gavr beynin hâciz olduğu içindir ki Necd ve gavr iki vilâyetin ismidir. Asma’î eyitti: حِجَازٌ [hicâz] dediler حِرَارٌ [hirâr]-ı hamsla masûn ve münteni’ olduğu için ki o حِرَارٌ [hirâr]-ı hamsın biri Benî Suleym kabîlesinin harresi ve biri Vâkim kabîlesinin harresidir. Ve حَرَّةٌ [harret] hâ-i mühmelenin teşdîdiyle kara taşlı olan yerdir. Ve حِجَازٌ [hicâz] Şol ipe de derler ki deveye 'ilâc olunmak hîninde bağlarlar, nitekim mürûr etti.