s. (pl. حبائل، حبالە، حبال، حبول، احبال، احبل) 1. A rope; a cord; a cable. 2. A creeping or twining stalk or branch of a plant. 3. A trunk vein; also, a principal artery. 4. A tendon, a sinew; also, a long muscle. 5. A long ridge of sands. 6. A means of connection, a bond, a covenant, a promise. 7. An evil, calamity.

s. (pl. احبال) 1. (fem. حبلە) A foetus. 2. Any thing contained in another; as, a pearl in an oyster, wine in a bottle, etc. 3. Anger, vexation.

اَلْخَبَلُ [el-habel] (fethateynle) Cinn ve dîve denir; yukâlu: مَسَّهُ الْخَبَلُ أَيِ الْجِنِّيُّ Ve davarın ayaklarına 'ârız olan fesâda ve bozukluğa denir ki yürümekten kalır. Ve deliliğe denir; bunda hâ’nın zammı ve fethi ve bâ’nın sükûnuyla da câ’izdir; yukâlu: بِهِ خَبَلٌ وَخُبَلٌ وَخُبْلٌ أَيْ جُنُونٌ Ve خَبَلٌ [habel] Bir kuş adıdır ki bütün gece gûyâ ki مَاتَتْ خَبَلْ diyerek öter. Ve su tulumuna ve dolu kırbaya denir.

هُبَلُّ [hubel] (صُرَدٌ [surad] vezninde) Câhiliyye’de müşrikîn-i kureyş’in bir putları ismidir ki Ka’be-i mu’azzamada durur idi; zikr olunan 'izam ve dahâmet ma’nâsındandır. Ve Kelb kabîlesinden bir batn ismidir ahâlîsine هُبَلَاتٌ [Hubelât] derler.

اَلْخَبْلُ [el-habl] (hâ’nın fethi ve bâ’nın sükûnuyla) Bir 'ârıza sebebiyle a’zâya 'ârız olan fesâda ve tebâhlığa denir. Ve فَالِجٌ [fâlic] 'illetine denir ki ‘uzv gevşeyip tutmaz olur ve gâh baştan gayrı cemî’-i a’zâya 'ârız olup hiss ve hareketten kalır. Bu ma’nâlarda fethateynle de câ’izdir; yukâlu: بِهِ خَبْلٌ أَيْ فَسَادُ عُضْوٍ وَكَذَا فَالِجٌ Ve ellerin ve ayakların kesikliğine denir; cem’i خُبُولٌ [hubûl] gelir; yukâlu: بَنُو فُلَانٍ يُطَالِبُونَ بِدِمَاءٍ وَخَبْلٍ أَيْ قَطْعِ الْأَيْدِي وَالْأَرْجُلِ Bu ma’nâlarda خَبْلٌ [habl] vasf bi’l-masdardır, zîrâ fi’l-asl masdardır. Ve خَبْلٌ [habl] Istılâh-ı ‘arûziyyûnda bahr-i basît ü recezin مُسْتَفْعِلُنْ cüz’lerinden sîn ve fâ’ harflerini iskât eylemekten ‘ibârettir, zîrâ harf-i sâkin سَبَبٌ [sebeb]-i hafîfin yedi menzilinde olmakla iskât olundukta gûyâ ki kat’ olunmuş olur. Ve bu zihâf-ı müzdevicdir ki tayy ile habn ‘illetlerinden mürekkebdir. Ve خَبْلٌ [habl] aslı üzere masdaren isti’mâl olunur, habs eylemek ma’nâsına; yukâlu: خَبَلَهُ خَبْلًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا حَبَسَهُ Ve men’ eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَهُ خَبْلًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا مَنَعَهُ Ve ödünç ma’nâsınadır, karz gibi; yukâlu: أَخَذَهُ خَبْلًا أَيْ قَرْضًا Ve 'âriyet nesne almaya denir; yukâlu: أَخَذَهُ خَبْلًا أَيِ اسْتِعَارَةً Ve yük götüren hammâla kavl ve şarttan zâ’id verilen nesneye denir; yukâlu: أَعْطَاهُ خَبْلًا وَهُوَ مَا زِدْتَهُ عَلَى شَرْطِكَ الَّذِي يَشْتَرِطُهُ الْحَمَّالُ Ve bir adamı mecnûn kılmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَهُ الْحُزْنُ خَبْلًا إِذَا جَنَّنَهُ Ve bir adamın 'aklını yâhûd 'uzvunu tebâh eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَ فُلَانًا إِذَا أَفْسَدَ عَقْلَهُ أَوْ عُضْوَهُ Ve taksîr etmek ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَ عَنْ فِعْلِ أَبِيهِ إِذَا قَصَّرَ

iz. ar. 1. İp, urgan, resen. 2. tş. ve nba. İp gibi bazı râbıtalara ıtlâk olunur.

(a. i. c. : hibâl, hubûl) : ip, urgan, halat, (bkz. : rismân).

(a. i.) : 1) cenîn, ana karnındaki çocuk. 2) fels. musallat fikir, * takınak, fr. obsession. 3) gebelik; gebelik zamanı.

iz. ar. 1. İp, urgan, resen. 2. tş. ve nba. İp gibi bazı râbıtalara ıtlâk olunur.

اَلْحِبْلُ [el-hibl] (hâ’nın kesri ve fethiyle) Âfet ve dâhiyeye denir; cem’i حُبُولٌ [hubûl] gelir. Ve dânâ ve zîrek ve sâhib-i rüşd ü fetânet adama denir; ve minhu yukâlu: إِنَّهُ لَحِبْلٌ مِنْ أَحْبَالِهَا لِلدَّاهِيَةِ مِنَ الرِّجَالِ Ve حِبْلٌ [hibl] Rıfk ve telattufla devâbb ve mevâşîsine takayyüd ve tîmâr ve ihtimâm eden adama denir; yukâlu: هُوَ حِبْلُ مَالِهِ أَيْ قَائِمٌ عَلَيْهِ رَفِيقٌ بِسِيَاسَتِهِ