(a. i. c. : hibâl, hubûl) : ip, urgan, halat, (bkz. : rismân).

iz. ar. 1. İp, urgan, resen. 2. tş. ve nba. İp gibi bazı râbıtalara ıtlâk olunur.

iz. ar. 1. İp, urgan, resen. 2. tş. ve nba. İp gibi bazı râbıtalara ıtlâk olunur.

اَلْخَبْلُ [el-habl] (hâ’nın fethi ve bâ’nın sükûnuyla) Bir 'ârıza sebebiyle a’zâya 'ârız olan fesâda ve tebâhlığa denir. Ve فَالِجٌ [fâlic] 'illetine denir ki ‘uzv gevşeyip tutmaz olur ve gâh baştan gayrı cemî’-i a’zâya 'ârız olup hiss ve hareketten kalır. Bu ma’nâlarda fethateynle de câ’izdir; yukâlu: بِهِ خَبْلٌ أَيْ فَسَادُ عُضْوٍ وَكَذَا فَالِجٌ Ve ellerin ve ayakların kesikliğine denir; cem’i خُبُولٌ [hubûl] gelir; yukâlu: بَنُو فُلَانٍ يُطَالِبُونَ بِدِمَاءٍ وَخَبْلٍ أَيْ قَطْعِ الْأَيْدِي وَالْأَرْجُلِ Bu ma’nâlarda خَبْلٌ [habl] vasf bi’l-masdardır, zîrâ fi’l-asl masdardır. Ve خَبْلٌ [habl] Istılâh-ı ‘arûziyyûnda bahr-i basît ü recezin مُسْتَفْعِلُنْ cüz’lerinden sîn ve fâ’ harflerini iskât eylemekten ‘ibârettir, zîrâ harf-i sâkin سَبَبٌ [sebeb]-i hafîfin yedi menzilinde olmakla iskât olundukta gûyâ ki kat’ olunmuş olur. Ve bu zihâf-ı müzdevicdir ki tayy ile habn ‘illetlerinden mürekkebdir. Ve خَبْلٌ [habl] aslı üzere masdaren isti’mâl olunur, habs eylemek ma’nâsına; yukâlu: خَبَلَهُ خَبْلًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا حَبَسَهُ Ve men’ eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَهُ خَبْلًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا مَنَعَهُ Ve ödünç ma’nâsınadır, karz gibi; yukâlu: أَخَذَهُ خَبْلًا أَيْ قَرْضًا Ve 'âriyet nesne almaya denir; yukâlu: أَخَذَهُ خَبْلًا أَيِ اسْتِعَارَةً Ve yük götüren hammâla kavl ve şarttan zâ’id verilen nesneye denir; yukâlu: أَعْطَاهُ خَبْلًا وَهُوَ مَا زِدْتَهُ عَلَى شَرْطِكَ الَّذِي يَشْتَرِطُهُ الْحَمَّالُ Ve bir adamı mecnûn kılmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَهُ الْحُزْنُ خَبْلًا إِذَا جَنَّنَهُ Ve bir adamın 'aklını yâhûd 'uzvunu tebâh eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَ فُلَانًا إِذَا أَفْسَدَ عَقْلَهُ أَوْ عُضْوَهُ Ve taksîr etmek ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَ عَنْ فِعْلِ أَبِيهِ إِذَا قَصَّرَ

s. (pl. حبائل، حبالە، حبال، حبول، احبال، احبل) 1. A rope; a cord; a cable. 2. A creeping or twining stalk or branch of a plant. 3. A trunk vein; also, a principal artery. 4. A tendon, a sinew; also, a long muscle. 5. A long ridge of sands. 6. A means of connection, a bond, a covenant, a promise. 7. An evil, calamity.

s. 1. (pl. خبول) A defect, disorder; unsoundness. 2. Demoniacal possession, insanity. 3. Weakness of intellect. 4. Heedlessness, stupidity. 5. Paralysis. 6. (pl. خبول) A hurt or wound. 7. (pl. as 6) Compensation claimed or received for a hurt. 8. (prosody) A reduction of the foot mustef’ilun (مستفعلن) to the form muta’ilun (متعلن) or of the foot mef’ulatu, (مفعولات) to the form ma’ulatu (معولات); the contracted forms being respectively represented by fa’iletun (فعلتن), and fa’ilatu (فعلات).

vn. 1. An injuring, a hurting, harming; injury, hurt. 2. A deranging in mind; derangement. 3. A contracting a prosodial foot as above described.

اَلْحَبْلُ [el-habl] (hâ’nın fethi ve bâ’nın sükûnuyla) İp, resen ma’nâsına.

اَلْأَحْبُلُ [el-ahbul] (hemzenin fethi ve bâ’nın zammı ile) Kezâlik cem’i. Ve حَبْلٌ [habl] 'Ahd ve emâna dahi derler. Ve “emân” kurb ma’nâsına karîb ma’nâdır. Ve حَبْلٌ [habl] Visâle dahi derler, bu sebebden uzanan kuma حَبْلٌ [habl] derler رَمْلٌ مُسْتَطِيلٌ ma’nâsına. Ve حَبْلُ الْعَاتِقِ [hablu’l-‘âtik] Bir sinirdir omuzda. Ve حَبْلُ الْوَرِيدِ [hablu’l-verîd] Bir damardır boyunda. Ve حَبْلُ الذِّرَاعِ [hablu’z-zirâ’] Bir damardır kolda. Ve fi’l-meseli: “هُوَ عَلَى حَبْلِ ذِرَاعِكَ” أَيْ فِي الْقُرْبِ مِنْكَ

اَلْخَبْلُ [el-habl] (hâ’nın fethi ve bâ’nın sükûnuyla) Fesâd ma’nâsınadır.

اَلْخُبُولُ [el-hubûl] (zammeteynle) Cem’i; yukâlu: لَنَا فِي بَنِي فُلَانٍ دِمَاءٌ وَخُبُولٌ Ya’nî “Kısâs-ı nefs vardır ve el ve ayak kesmek vardır.” Ve خَبْلٌ [habl] Fesâda vermek ma’nâsına da gelir; yukâlu: خَبَلَهُ يَخْبِلُهُ خَبْلًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا أَفْسَدَهُ