(a. i.) : tiftikten yapılmış şal, sof.

(f. i. c. : bütan) : 1) put. (bkz. : çelîpâ, sanem). 2) s. güzel.

i. Çehre rengi, beniz: kendisinde bet beniz kalmamıştı – sıf. Bkz. بد bed.

i. Temizliğe riâyet etmeyen adamların üstünde ve başında ve tavuklarla vesâir hayvânâtta hâsıl olan ve ısırdığı yeri kaşındıran küçük bir cins böcek, kamle, kehle: bit tutmak; baş biti, tavuk biti

i. fa. [zebânzedi: پوت put] Müşriklerin ibâdet ettikleri resim veya heykel, sanem, vesen || mc. 1. Dilber, pek güzel şahıs. 2. Lakırtı bilmez ve tavr ve edâdan mahrum olarak cansız büt gibi duran adam.

اَلْبَتُّ [el-bett] (bâ’nın fethi ve tâ’nın teşdîdiyle) Şol taylasâna ya’nî büyük ridâ gibi boyun ve arka şâlına denir ki خَزٌّ [hazz] dedikleri tiftikten ve gayrıdan mensûc ola. Ve خَزٌّ [hazz] Misbâh’ın ve sâ’ir usûlün beyânına göre fi’l-asl bir cânverin ya’nî deniz koyununun ismidir, ba’dehu onun yününden ya’nî tiftiğinden masnû’ şâla ve sûfa ıtlâk olunmuştur. Ve arışı ve argacı ipek olan kumaşa da خَزٌّ [hazz] ıtlâk olunur. Ve ba’zılar خَزٌّ [hazz]ı hilâlî ile beyân eylediler ki arışı ipek ve argacı iplik yâ pamuk ola; yukâlu: جَاءَ وَعَلَيْهِ بَتٌّ أَيْ طَيْلَسَانٌ مِنْ خَزٍّ وَنَحْوِهِ Ve بَتٌّ [Bett] İki feres ismidir. Ve 'Irâk’ta Zâzân kurbünde bir karye adıdır; Ahmed b. 'Alî el-Kâtib el-Bettî ve ‘Osmân el-Fakîh el-Basrî el-Bettî oradandır. Ve بَتٌّ [Bett] Bagdâd kazâsında Ba’kûbâ ile Ebû Herz nâm karye meyânında bir karye adıdır. Ve بَتٌّ [bett] Masdar olur, kesmek ma’nâsınadır; yukâlu: بَتَّ الشَّيْءَ بَتًّا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالثَّانِي إِذَا قَطَعَهُ Ve kesilmek, inkıtâ’ ma’nâsınadır. Bu ma’nâ şârihin beyânına göre garîbdir; ve yukâlu: اَلسَّكْرَانُ لاَ يَبُتُّ بِضَمِّ الْبَاءِ وَلاَ يَبِتُّ بِكَسْرِهَا وَلاَ يُبِتُّ مِنَ اْلإِفْعَالِ أَيْ صَارَ بِحَيْثُ لاَ يَقْطَعُ أَمْرًا Ve بَتٌّ [bett] Değirmeni sol tarafa çevirmek ma’nâsınadır, niteki شَزْرٌ [şezr] sağ tarafa çevirmeğe denir; yukâlu: طَحَنَ بَتًّا أَيِ ابْتَدَأَ فِي اْلإِدَارَةِ بِالْيَسَارِ

اَلْبِيتَةُ [el-bîtet] (bâ’nın kesriyle) Binâ-i nev’ ve hâlettir ki ondan geceleyiş ile ta’bîr olunur; yukâlu: أَبَاتَهُ اللهُ أَحْسَنَ بِيتَةٍ أَيْ إِبَاتَةٍ Bunda tenvîn, tenvî’ içindir. Ve بِيتَةٌ [bîtet] ve بِيتٌ [bît] (hâ’sız) Sedd-i ramak edecek kût ve gıdâya denir ki murâd akşam tu’mesidir ki gece onunla güzerân eder, te’kîd için leyle muzâf kılınır; yukâlu: مَا لَهُ بِيتُ لَيْلَةٍ وَبِيتَةُ لَيْلَةٍ أَيْ قُوتُ لَيْلَةٍ Ve tevessü’ üzere mutlakan kût ve gıdâya dahi ıtlâk olunur.

اَلْبَتُّ [el-bett] خَزٌّ [hazz]dan işlenmiş giysiye derler. Ve خَزٌّ [hazz] hâ-i mu’cemenin fethiyle ve zâ-yı mu’ceme ile bir cins yüne derler ki ondan ince kumaşlar ederler. Ba’zılar deniz koyunu yünüdür demişlerdir.