(a. i.) : 1) bakış. 2) göz ucu.

iz. ar. 1. Meftûhu’r-râ (ra’nın fethasıyla olan) taraf’tan muhaffef olup bazen şiirde kullanılır. Madde-i ânifeye ba. 2. Bakış, nazar, nigâh: imâle-i tarf. 3. Göz ucu, kûşe-i çeşm. n.

اَلطَّرْفُ [et-tarf] (حَرْفٌ [harf] vezninde) Göze denir, عَيْنٌ [‘ayn] ma’nâsına. Ve bu fi’l-asl masdar olmakla vâhid ve cem’ olmağa salâhiyyeti için cem’lenmez. Ba’zılar ‘indinde طَرْفٌ [tarf] lafzı basarı câmi’ ism-i cins olmakla tesniye ve cem’lenmez, ‘alâ-kavlin أَطْرَافٌ [atrâf] üzere cem’lenir. Ve طَرْفٌ [tarf] Menâzil-i kamerden bir menzil ismidir. Ve o iki kevkebdir ki Esed sûretinin gözleri mesâbesindedir, onun için cebheden mukaddem tulû’ eder. Ve cebhe Esed sûretinin cebhesi yerindedir ki dört kevkebden 'ibârettir. Menzil-i mezbûr ehl-i takvîm beyninde طَرْفَةٌ [tarfet] ile müte’âreftir. Ve طَرْفٌ [tarf] El ile tabanca vurmak ma’nâsınadır; yukâlu: طَرَفَهُ طَرْفًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا لَطَمَهُ بِيَدِهِ Ve طَرْفٌ [tarf] Soyu pâk kişi-zâde adama denir; yukâlu: رَجُلٌ طَرْفٌ أَيْ كَرِيمٌ Ve her nesnenin gâyet ve müntehâsına denir; yukâlu: طَرْفُ الشَّيْءِ أَيْ مُنْتَهَاهُ Ve بَنُو طَرْفٍ [Benû tarf] Yemen’de bir kavm ve cemâ’attir. Ve طَرْفٌ [tarf] Sarf ve redd eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: طَرَفَهُ عَنْهُ طَرْفًا إِذَا صَرَفَهُ وَرَدَّهُ Ve göz kapağını yummak yâhûd kapaklarını oynatmak ma’nâsınadır; yukâlu: طَرَفَ بَصَرَهُ إِذَا أَطْبَقَ أَحَدَ جَفْنَيْهِ عَلَى الْآخَرِ أَوْ طَرَفَ بِعَيْنِهِ إِذَا حَرَّكَ جَفْنَيْهَا Ve tekûlu’l-'Arab: مَا بَقِيَتْ مِنْهُمْ عَيْنٌ تَطْرِفُ أَيْ مَاتُوا Ve bu kinâyedir. Ve göze bir nesne dokundurmakla yaşartmak ma’nâsınadır; yukâlu: طَرَفَ عَيْنَهُ إِذَا أَصَابَهَا بِشَيْءٍ فَدَمَعَتْ ve yukâlu: طُرِفَتْ عَيْنُهُ عَلَى الْمَجْهُولِ Şârih der ki mü’ellif bakmak ma’nâsından müsâmaha eyledi; yukâlu: طَرَفَتِ الْعَيْنُ إِذَا نَظَرَتْ Ve اَلطِّرْفُ [et-tirf] (tâ’nın kesriyle) Peder ve mâder taraflarından asîl ve kerîm olan dama denir; cem’i أَطْرَافٌ [atrâf] gelir; yukâlu: هُوَ طِرْفٌ أَيْ كَرِيمُ الطَّرَفَيْنِ Kezâlik iki baştan soy ve pâk-cins olan at ve sâ’ir hayvâna denir. Bunun cem’i طُرُوفٌ [turûf] gelir; yukâlu: فَرَسٌ طِرْفٌ وَخَيْلٌ طُرُوفٌ Ve hâssaten cinsi pâk küheylân ata denir, 'alâ-kavlin iki başı soy ata denir. Ve 'alâ-re’yin طِرْفٌ [tirf] erkek ata mahsûs vasf-ı hâstır, kısrağa ıtlâk olunmaz; cem’i طُرُوفٌ [turûf] ve أَطْرَافٌ [etrâf] gelir. Ve 'inde’l-ba’z طِرْفٌ [tirf] sâhibinin kısrağı dölünden yetiştirme olmayıp sonradan istitrâf ve istihdâs olunan ata denir; mü’ennesi طِرْفَةٌ [tirfet]tir. Ve طِرْفٌ [tirf] Henüz kapçığında olan nebât ve meyveye denir. Ve sonradan ve yeniden peydâ olunmuş mâla denir, ke-mâ se-yuzkeru; bunda tâ’nın zammıyla da lügattır. Ve şol kimseye denir ki bir adam ile ülfetten çabuk usanır olmakla şems-i 'asr gibi sohbet ve ülfette devâmı olmaya; yukâlu: فُلاَنٌ طِرْفٌ أَيْ لاَ يَثْبُتُ عَلَى صُحْبَةِ أَحَدٍ لِمَلَلِهِ Ve bir otlakta durmayıp otlaktan otlağa nakl eder olan erkek deveye denir; yukâlu: جَمَلٌ طِرْفٌ إِذَا كَانَ يَنْتَقِلُ مِنْ مَرْعًى إِلَى مَرْعًى Ve şerefî kadîm ve zâtî olmayıp hâdis ve 'arazî olan kimseye denir. Bu ma’nâda gûyâ ki كَتِفٌ [ketif] vezninde طَرِفٌ [tarif] lafzından muhaffeftir; yukâlu: رَجُلٌ طِرْفٌ فِي نَسَبِهِ أَيْ حَدِيثُ الشَّرَفِ Ve şol adama denir ki oynak gönüllü olmakla her gördüğü şey’e meyl ve ragbet edip kendisinin olmasını ârzû eder ola; yukâlu: رَجُلٌ طِرْفٌ أَيِ الرَّغِيبُ الْعَيْنِ لاَ يَرَى شَيْئًا إِلاَّ أَحَبَّ أَنْ يَكُونَ لَهُ Ve طِرْفُ الْحَدِيثِ [tirfu’l-hadîs] Şol hatuna denir ki hoş-sohbet ve şîrîn-zebân olmakla kelâmını işitenler bî-ihtiyâr âşüfte ve hâhiş-kâr olular; yukâlu: إِمْرَأَةٌ طِرْفُ الْحَدِيثِ أَيْ حَسَنَةُ الْحَدِيثِ يَسْتَطْرِفُهُ مَنْ سَمِعَهُ

s. 1. The eye. 2. The eyelid. 3. (astrol.) A name of the ninth mansion of the moon.

a. Of noble family to the most remote ancestor.

اَلطَّرْفُ [et-tarf] (tâ’nın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Göz, ‘ayn ma’nâsına. Ve bu cem’ olmaz, zîrâ bu aslında masdar olduğu için vâhid ve cem’ olmağa sâlih olur. Kâlallâhu ta’âlâ: ﴿لَا يَرْتَدُّ إِلَيْهِمْ طَرْفُهُمْ﴾ (ابراهيم، 43) Ve طَرْفٌ [tarf] Kezâlik iki yıldızdır ki cebhedendir, onlar esedin gözleri mesâbesindedir, kamer onlara nâzil olur. Ve طَرْفٌ [tarf] صَرْفٌ [sarf] ma’nâsına da gelir; yukâlu: طَرَفَهُ عَنْهُ إِذَا صَرَفَهُ Ve yeni olan nesneyi mergûb görüp eski olanı unutmağa dahi derler; tekûlu: “يَطْرِفُكَ الْأَدْنَى عَنِ الْأَبْعَدِ” أَيْ تَسْتَطْرِفُ الْجَدِيدَ وَتَنْسَى الْقَدِيمَ Ve طَرْفٌ [tarf] Göz kapakların birbirine kapamağa dahi derler; tekûlu: طَرَفَ يَطْرِفُ طَرْفًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا أَطْبَقَ أَحَدَ جَفْنَيْهِ عَلَى الْآخَرِ Kezâlik tâ’nın fethi ve râ’nın sükûnuyla vâhidi bir kerre göz kapamak ma’nâsına. Ve sür’at ma’nâsına dahi gelir; yukâlu: “أَسْرَعُ مِنْ طَرْفَةِ عَيْنٍ” Ve طَرْفٌ [tarf] Göze bir nesne değirmek ile gözü yaşartmağa dahi derler; tekûlu: طَرَفْتُ عَيْنَهُ إِذَا أَصَبْتَهَا بِشَيْءٍ فَدَمَعَتْ Ve طَرْفَةٌ [tarfet] Gözde kandan olan kırmızı noktaya dahi derler ki yâ darbdan yâ gayrı nesneden hâsıl olur.