اَلطَّرَفاَنِ [et-tarefân] (tesniye bünyesiyle) İnsânın zeker ve lisânına ıtlâk olunur; ve minhu yukâlu: لاَ يَدْرِي أَيُّ طَرَفَيْهِ أَطْوَلُ أَيْ ذَكَرِهِ أَوْ لِسَانِهِ Ba’zılar dedi ki bunda طَرَفَيْنِ [tarefeyn]den murâd peder ve mâder soylarıdır. Ve atvel ve eşref ma’nâsınadır. Ve طَرَفَيْنِ [tarefeyn] ile fem ve mak’ad dahi irâde olunur; yukâlu: لاَ يَمْلِكُ فُلاَنٌ طَرَفَيْهِ أَيْ فَمَهُ وَاسْتَهُ إِذَا شَرِبَ الدَّوَاءَ أَوْ سَكِرَ Ve طَرَفٌ [taref] Masdar olur, nâka sâ’irlere karışmayıp başkaca etrâf-ı mer’âda otlamak ma’nâsınadır; yukâlu: طَرِفَتِ النَّاقَةُ طَرَفًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا رَعَتْ أَطْرَافَ الْمَرْعَى وَلَمْ تَخْتَلِطْ بِالنُّوقِ Ve طَرَفٌ [taref] Bir nesnenin ucuna ve gâyet ve müntehâsına denir; ve minhu’l-hadîsu: “كَانَ إِذَا اشْتَكَى أَحَدٌ مِنْ أَهْلِهِ لَمْ تَزَلِ الْبُرْمَةُ عَلَى النَّارِ حَتَّى يَأْتِيَ عَلَى أَحَدِ طَرَفَيْهِ” أَيْ الْبُرْءِ أَوِ الْمَوْتِ لِأَنَّهُمَا غَايَتَا أَمْرِ الْعَلِيلِ

اَلطَّرَفُ [et-taref] (fethateynle) Cânib, nâhiye ma’nâsına.

اَلْأَطْرَافُ [el-etrâf] (hemzenin fethiyle) Cem’i. Ve gâh olur أَطْرَافٌ [etrâf]la vâlideyn ve ihve ve a’mâm murâd olunur. Ve bi’l-cümle her karîb murâd olur ki o mahrem ola. Ve طَرَفَانِ [tarefân] ile gâh olur lisân ile zeker murâd olur; ve minhu kavluhum: “لَا يُدْرَى أَيُّ طَرَفَيْهِ أَطْوَلُ” İbnu’l-A’râbî eyitti: Bu kelâmda طَرْفَيْنِ [tarafeyn]den murâd zeker ile lisândır. Ve gâh olur طَرَفَيْنِ [tarafeyn]le ağız [ve] dübür murâd olur; yukâlu: “لَا يَمْلِكُ طَرَفَيْهِ” İbnu’s-Sikkît eyitti: Bu kelâmda طَرَفَيْنِ [tarafeyn]le maksûd fem ile dübürdür, kaçan devâ içe yâhûd mest ola. Ve طَرَفٌ [taref] Masdar dahi gelir, nâka mer’ânın bir cânibinde otlayıp âhar nâkalara karışmamak ma’nâsına; yukâlu: طَرَفَتِ النَّاقَةُ إِذَا رَعَتْ أَطْرَافَ الْمَرْعَى وَلَمْ تَخْتَلِطْ بِالنُّوقِ