iz. ar. cm: esdâf. 1. Midye ve istiridye kabîlinden kabuklu deniz böceği ecnâsı. 2. İçinde inci bulunan bu kabîlden deniz böceği ki kabuğu dahi beyaz ve parlak olup fildişi gibi sanâyide kullanılır. 3. Mezkûr hayvanların kabuğu: sadef kolay işlendiği için pek çok şeyler i‘mâl olunmak üzere oyulur. ≡ sıf. Zikr olunan hayvanın kabuğundan ma‘mûl veya onunla müzeyyen: sadef düğme, sadef çekmece = sadef kakmalı.

اَلصَّدَفُ [es-sadef] (fethateynle) İnci kabına denir; müfredi صَدَفَةٌ [sadefet] ve cem’i أَصْدَافٌ [esdâf]tır. Ve mutlakan yüksek olan şey’e denir, duvar ve dağ gibi. Ve omuz başına denir ki pazının nihâyet bulduğu yerden 'ibârettir. Ve şehr-i kayrevân kurbünde bir karye adıdır. Ve صَدَفٌ [sadef] قَفَا [kafâ] ta’bîr olunan baş kemiği yarıldıkta kıkırdak gibi yarık yerinde biten etçeğize denir. Ve Nuh b. 'Abdullâh b. Seyf el-Buhârî nâm muhaddisin pederi lakabıdır. Ve صَدَفٌ [sadef] At kısmının uylukları aralığı sık ve kısık olup bilekleri bir tarafa buruk olarak tırnakları aralığı meydânlı olmak, 'alâ-kavlin vasf-ı mezkûr ile tırnakları vahşî tarafa ki taşra cânibidir, eğrice olmak ma’nâsınadır ve 'alâ-re’yin deve kısmında صَدَفٌ [sadef] tabanları vahşî tarafına eğri olmaktan 'ibârettir. Eğer insî tarafına olursa قَفَدٌ [kafed] denir ve o deveye أَفْقَدُ [efkad] denir. Bunun na’tında أَصْدَفُ [asdef] denir; yukâlu: فَرَسٌ أَصْدَفُ إِذَا كَانَ بِهِ صَدَفٌ وَهُوَ فِي الْفَرَسِ تَدَانِي الْفَخِذَيْنِ وَتَبَاعُدُ الْحَافِرَيْنِ فِي الْتِوَاءِ الرُّسْغَيْنِ أَوْ مَيَلٌ فِي الْحَافِرَيْنِ أَوِ الْخُفِّ إِلَى الشِّقِّ الْوَحْشِيِّ فَإِنْ مَالَ إِلَى الْإِنْسِيِّ فَهُوَ أَفْقَدُ Ve صَدَفٌ [sadef] جَبَلٌ [cebel] vezninde ve عُنُقٌ [‘unuk] ve صُرَدٌ [surad] ve عَضُدٌ [‘adud] veznlerinde) Dağın tükendiği yere yâhûd dağın bir cânib ve nâhiyesine denir. Ve kuri’e bihinne kavluhu ta’âlâ: ﴿حَتَّى إِذَا سَاوَى بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ﴾ وَهُوَ مُنْقَطَعُ الْجَبَلِ أَوْ نَاحِيَتُهُ Ve ba’zı müfessirîn dediler ki âyet-i merkûmede vâki’ صَدَفَانِ [sadefân] Benî Âdem ile Ye’cûc ve Me’cûc kavminin beynlerinde vâki’ birbirine mütelâkî ve mütelâzık iki cebelden 'ibârettir.

s. 1. A face or side toward something else. 2. (n. u. صدفە; pl. اصداف) Shell of mollusks; especially, mother-of-pearl.

(vulg. for A. سداب) s. Rue, ruta graveoleus.

اَلصَّدَفُ [es-sadef] (fethateynle) İnci kabı ki ma’rûftur. Ve صَدَفٌ [sadef] Mürtefi’ olan munkata’-ı cebele dahi derler ki dağın nihâyet bulduğu yerdir.