(a. c. : ervah) : 1) can, nefes. 2) canlılık, his, duygu. 3) en mühim nokta, öz. Merkez-i rûh-i hayvanî : kalb. Merkez-i rûhu nefsânî : dimağ. Merkez-i rûh-i tabîî : kan. kim. esans. 5) ispirto gibi uçucu gaz. rûh-ullah : Hz. îsâ. rûh-ül-emîn, —ül-kudüs : Cebrail. 6) müz. Türk müziğinde en az beş altı asırlık bir mürekkep makam olup zamanımıza kalmış numunesi, yoktur.

iz. ar. cm: ervâh. 1. İnsanda ve hayvandaki madde-i hayâtiyye, can: bedende ruh var iken: ruhuna rahmet olsun! 2. Hareket, faaliyet, kuvvet: bu adamda hiç ruh yoktur. 3. Te’sîr, müessirlik: bu ibâre pek sönüktür, biraz ruh verecek tabirât bulmalı. 4. Bir madde-i nebâtiyye vesâireden çıkarılan hulâsa ki ekseriya pek hafif ve tayyâr bir mayi‘ hâlinde olur: nane ruhu, afyon ruhu, lokman ruhu, nişadır ruhu, tuz ruhu. روح اﷲ Ruhullah = Hazreti İsa (a.s.).

اَلرُّوحُ [er-rûh] (râ’nın zammıyla) Mâ-bihi hayâtu’l-enfüs ya’nî mâdde-i hayât olan vedî’a-i ilâhiyyeye denir ki cân ta’bîr olunur ve hukemâ ona نَفْسٌ [nefs] ıtlâk ederler. Ve رُوحٌ [rûh] lafzı müzekkerdir, نَفْسٌ [nefs] i’tibârıyla mü’ennes dahi olur.

Mütercim der ki رُوحٌ [rûh] ma’nâ-yı âtîden me’hûzdur; 'inde’l-mütekellimîn bir cism-i latîf ve şeffâftır ki bi’z-zât zindedir, bedene sirâyeti gül-âbın güle sirâyeti gibidir deyip hubût u 'urûc ve berzahta tereddüd eylemesiyle ihticâc ederler. Ve niçeleri rûh, 'arazdan ve o hayâttan 'ibârettir ki beden onun vücûduyla hayy olur derler. Ve felâsife ve ekser-i sûfiyye derler ki rûh, cism ve 'araz değildir, bi-nefsihi kâ’im bir cevher-i mücerreddir, mühehayyiz değildir; tedbîr ve tahrîk gibi tasarrufla bedene ta’alluk eder, dâhil ve hâric dahi değildir. Ve ‘inde’l-etıbbâ’ rûh, demden 'ibârettir, Metâlib-i 'Âliye-i İmâm-ı Râzî’de, husûsan Suyûtî merhûmun Rûh risâlesinde mebsûttur. İntehâ. Ve رُوحٌ [rûh] kur’ân-ı 'azîmü’ş-şâna ıtlâk ve vahy-i ilâhîye ıtlâk olunur. Ve Cibrîl-i emîn’e ıtlâk olunur; اَلرُّوحُ [er-rûh] ile جِبْرِيلُ [Cibrîl] hem-şümârdır. Ve Hazret-i 'Îsâ’ya ıtlâk olunur. Ve nefh ma’nâsınadır ki nefes ile üfürmek ve üflemektir. Ve emr-i nübüvvete dahi rûh ıtlâk olunur, bâ’is-i hayât-ı rûhânî olduğu için. Ve Hazret-i Rabbü’l-'âlemînin hükm ve emrine ıtlâk olunur. Ve رُوحٌ [Rûh] bir melek ismidir ki yüzü insân yüzü ve cesedi melâ’ike sûretindedir. Mü’ellifin Basâ’ir’de beyânına göre rûhun hakîkati bir latîfe-i rabbâniyye ve 'anâsır-ı 'âlem-i 'ulvîden bir 'unsur-ı şerîftir ki meded-i ilâhî ile 'âlem-i süflîye muttasıl ve derecât-ı hayvânât ve tefâvüt-i hâlât hasebiyle hayvân kısmına müte’allik olur ve insân nev’i sûrette ve ma’nâ ve sıfatta ekmel-i cins-i hayvân olmakla ona muttasıl olan rûh efdal-i ervâh olur. Ve o latîfenin hakîkatine vukûf tavr-ı 'ukûl-i beşeriyyenin mâ-verâsıdır. Nihâyet ‘avârız mümeyyizesiyle idrâk hadd-i imkândadır. Ve üç nev’ ile mütenevvi’dir: Hayvânî ve tabî’î ve nefsânîdir.

s. (pl. ارواح) 1. The breath. 2. The vital pirinciple in a plant, brute, or man; the spirit, the soul. 3. A spirit. a. ghost. 4. Avolatile fluid; an essence; a tincture. 5. A mineral sublimate. 6. (geomaney) The element of fire. 7. Name of acertain angel or class of angels; especially of Gabriel. 8. A name of the Qur’an, or of any portion of it.

اَلرُّوحُ [er-rûh] (râ’nın zammıyla) Müzekker ve mü’ennes isti’mâl olunur. Ve رُوحٌ [rûh] diye Kur’ân’a ve Cîbril’e ve 'Îsâ’ya 'aleyhimu’s-selâm dahi derler.