is. ar. 1. Dinlenme, işsizlik, âsûdelik, istirahat: siz rahat edin; bir saat rahat edemedim; artık rahatını buldu. 2. İztırabsızlık, gâilesizlik, âsâyiş, refâh: rahat vermedi, rahatınız yerinde mi? ≡ sıf. tr. 1. İztırabsız, gâilesiz, âsûde, müsterîh: rahat mısınız? 2. Uygun, kullanışlı, rahatı mûcib, kolaylıkla kullanılır: palan eğerden daha rahattır. ≡ h. tr. 1. Âsûde ve müsterîh olarak, istirâhatla: rahat oturun; yaylı araba ile rahat gidilir. 2. Suhûlet ve kolaylıkla: bu anahtar çok rahat işler; bu tulumba ile su pek rahat çıkarılır.

اَلرَّاحَةُ [er-râhat] (hâ’yla) رَاحٌ [râh]ın müfredidir ki zikr olundu. Ve رَاحَةٌ [râhat] Geline denir عِرْسٌ [‘irs] ma’nâsına. Ve avluya denir, sâha gibi. Ve esvâb bükümüne denir; tekûlu: إِطْوِهِ عَلَى رَاحَتِهِ أَيْ طَيِّهِ اْلأَوَّلِ Ve رَاحَةٌ [Râhat] Yemen’de bir mevzi’ adıdır. Ve harad kurbünde bir mevzi’ ve huzâ’a bilâdında bir mevzi’ adıdır. Onda bir vak’a olmakla يَوْمُ رَاحَةٍ [yevmu râhat] ma’rûftur. Ve رَاحَةٌ [râhat] Masdar olur, kerîm ve sehî adam âhere ihsân eylediği için safâlanıp şevk ile cünbüş ve neşâtlanmak ma’nâsınadır; yukâlu: رَاحَ فُلاَنٌ لِلْمَعْرُوفِ أَيِ اْلإِحْسَانِ يَرَاحُ رَاحَةً مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا أَخَذَتْهُ لَهُ خِفَّةٌ وَأَرْيَحِيَّةٌ أَيْ هَشَّةٌ Ve bir işi hiffet-i yed ile ya’nî cüst ve çabuk tutmak ma’nâsınadır; yukâlu: رَاحَتْ يَدُهُ لِكَذَا إِذَا خَفَّتْ Ve minhu kavluhu 'aleyhi’s-selâm: “وَمَنْ رَاحَ إِلَى الْجُمُعَةِ فِي السَّاعَةِ اْلأُولَى فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ بَدَنَةً وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الثَّانِيَةِ” اَلْحَدِيثُ، لَمْ يُرِدْ رَوَاحَ النَّهَارِ بَلِ الْمُرَادُ خَفَّ إِلَيْهَا وَأَسْرَعَ Şârih der ki رَوَاحٌ [revâh] mutlak gitmek ma’nâsına da isti’mâl olunmakla burada o ma’nâda dahi be-câdır. Ve رَاحَةٌ [râhat] At aygırlanmak ma’nâsına gelir; yukâlu: رَاحَ الْفَرَسُ يَرَاحُ رَاحَةً إِذَا صَارَ حِصَانًا أَيْ فَحْلاً Ve ağaç yaprak yarmak ma’nâsınadır ki yaprakları görünmeğe başlamaktan 'ibârettir; yukâlu: رَاحَ الشَّجَرُ إِذَا تَفَطَّرَ بِوَرَقٍ Ve bir şey’in râyihasını almak ma’nâsınadır; yukâlu: رَاحَ الشَّيْءَ يَرِيحُهُ وَيَرَاحُهُ إِذَا وَجَدَ رِيحَهُ Ve bir kimseden 'atiyye ve ihsâna nâ’il olmak ma’nâsınadır; yukâlu: رَاحَ مِنْكَ مَعْرُوفًا إِذَا نَالَهُ Ve رَاحَةٌ [râhat] رَوِيحَةٌ [revîhat] ma’nâsına, gelir, ke-mâ se-yuzkeru.

s. 1. Ease, rest, repose, tranquillity, comfort. 2. Any thing that gives ease or pleasure; a solace, a comfort.

اَلرَّاحُ [er-râh] ve اَلرَّيَاحُ [er-reyâh] (râ’nın fethiyle ikisinde dahi) Şarâb, hamr ma’nâsına. Ve رَاحٌ [râh] رَاحَةٌ [râhat]ın cem’i dahi gelir. Ve aya ma’nâsına. Ve رَاحٌ [râh] Şâd olmağa dahi derler. إِرْتِيَاحٌ [irtiyâh] gibi. Ve yel katı esmek ma’nâsına da gelir; yukâlu: يَوْمٌ رَاحٌ أَيْ شَدِيدُ الرِّيحِ Ve اَلرَّوْحُ [er-revh] ve اَلرَّاحَةُ [er-râhat] (râ’nın fethiyle ve vâv’ın sükûnuyla) Dinlenmek, istirâhat ma’nâsına. Ve رَوْحٌ [revh] Nesîm ma’nâsına da gelir. Ve gökçek ma’nâsına da gelir; yukâlu: نَوْمٌ رَوْحٌ أَيْ طَيِّبٌ Ve رَوْحٌ [revh] Rahmet ma’nâsına da gelir. Ve yel pek esmek ma’nâsına da isti’mâl olunur; yukâlu: رَاحَ الْيَوْمُ يَرَاحُ إِذَا اشْتَدَّتْ رِيحُهُ Ve havuza yel dokunmak ma’nâsına da gelir; yukâlu: رِيحَ الْغَدِيرُ عَلَى مَا لَمْ يُسَمَّ فَاعِلُهُ إِذَا ضَرَبَتْهُ الرِّيحُ Ve رَوْحٌ [revh] Ağacın yaprağı zâhir olmağa dahi derler; yukâlu: رَاحَ الشَّجَرُ يَرَاحُ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ Nitekim رَاحَةٌ [râhat] ihsân hîninde şâd olup hiffet bulmağa derler; yukâlu: رَاحَ فُلَانٌ لِلْمَعْرُوفِ يَرَاحُ رَاحَةً إِذَا أَخَذَتْهُ لَهُ خِفَّةٌ Ve bir nesneyi işlemekte el süvâr olmağa dahi derler; yukâlu: رَاحَتْ يَدُهُ بِكَذَا أَيْ خَفَّتْ لَهُ Ve رَاحَةٌ [râhat] At aygırlanmağa dahi derler; yukâlu: رَاحَ الْفَرَسُ يَرَاحُ رَاحَةً إِذَا تَحَصَّنَ أَيْ صَارَ فَحْلًا Ve bir nesnenin kokusın almağa dahi derler; yukâlu: رَاحَ الشَّيْءَ يَرَاحُهُ وَيَرِيحُهُ إِذَا وَجَدَ رِيحَهُ Ve minhu’l-hadîsu: “مَنْ قَتَلَ نَفْسًا مُعَاهَدَةً لَمْ يَرَحْ رَائِحَةَ الْجَنَّةِ” جَعَلَهُ أَبُو عُبَيْدٍ مِنْ رِحْتُ الشَّيْءَ أَرَاحُهُ وَكَانَ أَبُو عَمْرٍو يَقُولُ لَمْ يَرِحْ بِكَسْرِ الرَّاءِ يَجْعَلُهُ مِنْ رَاحَ الشَّيْءَ يَرِيحُهُ وَالْكِسَائِيُّ يَقُولُ لَمْ يُرَحْ يَجْعَلُهُ مِنْ أَرَحْتُ الشَّيْءَ فَأَنَا أُرِيحُهُ وَالْمَعْنَى وَاحِدٌ وَقَالَ الْأَصْمَعِيُّ لَا أَدْرِي هُوَ مِنْ رِحْتُ أَوْ مِنْ أَرَحْتُ Ve deve yatağına dönmeğe dahi derler; yukâlu: رَاحَتِ الْإِبِلُ إِلَى الْمُرَاحِ Ve مُرَاحٌ [murâh] mîm’in zammıyla deve yatağıdır.