üfleme.

(a. i. c. : enfüs, nüfûs) : 1) ruh, can, hayat. 2) insanın yeme içme gibi biyolojik ihtiyaçları. 3) kendi, şahıs. Bi-n-nefs : bizzat. 4) asıl, maya, cevher. 5) bir şeyin tâ kendisi. 6) döl-suyu.

is. ar. cm: nüfûs, enfüs. 1. Ruh, can, hayat. n. 2. Hayât-ı hayvânî, insandaki hayvâniyyet, şehvete ve yiyip içmek gibi ihtiyâcât-ı maddiyeye olan meyl-i tabîî: nefsine mağlûb olmak. اماره نفس nefs-i emmâre = insanı kötülüğe sevk eden şehvet. لوامه نفس nefs-i levvâme = kötülüğü işledikten sonra vehâmetini ibrâzla levm ve takbîh ederek muazzeb eden hâl, vicdan rahatsızlığı. مطمئنه نفس nefs-i mutmainne = iyiliği kötülükten fark ve temyîz ederek, adama vazîfe-i insaniyyeti tanıttıran kuvvet. ناطقه نفس nefs-i nâtıka = rûh-ı insanî. 3. Şahıs, zât, kendi: herkes kendi nefsini düşünürken, Fahr-i Âlem efendimiz herkese şefâat edecektir. 4. Asıl, cevher, ayn, mâye: nefsü’l-emr. 5. Bir şeyin mülhakâtından sarf-ı nazarla asıl kendisi, merkezi: nefs-i Bağdâd’da sâkin. 6. Menî, nutfe, bel suyu: balık nefsi = ispermeçet.

اَلنَّفْشُ [en-nefş] (nûn’un fethi ve fâ’nın sükûnuyla) Pamuk ve yün makûlesi nesneyi parmaklar ile birbirinden ayırıp ditmek ma’nâsınadır; yukâlu: نَفَشَ الْقُطْنَ وَالصُّوفَ نَفْشًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا شَعِّثَهُ بِالْأَصَابِعِ حَتَّى يَنْتَشِرَ Ve mevâşî gece vakti çobansız kendi başlarına otlamak ma’nâsınadır; yukâlu: نَفَشَتِ الْغَنَمُ أَوِ الْإِبِلُ وَنَفِشَتْ نَفْشًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَالْأَوَّلِ وَالرَّابِعِ إِذَا رَعَتْ لَيْلاً بِلاَ رَاعٍ

اَلنَّفْسُ [en-nefs] (nûn’un fethi ve fâ’nın sükûnuyla) Câna denir, رُوحٌ [rûh] ma’nâsına; yukâlu: خَرَجَتْ نَفْسُهُ أَيْ رُوحُهُ Ve kana ıtlâk olunur; ve minhu hadîsu’n-Neha’î: hمَا لاَ نَفْسَ لَهُ سَائِلَةٌ لاَ يُنَجِّسُ الْمَاءَ إِذَا سَقَطَ فِيهِh أَيْ لاَ دَمَ لَهُ يَجْرِي Kan hâmil-i rûh ve kıvâm-ı hayât olduğu için ıtlâk olundu. Ve نَفْسٌ [nefs] Cesede ıtlâk olunur; mahall-i nefs olduğu için; yukâlu: عَظِيمُ النَّفْسِ أَيِ الْجَسَدِ Ve yavuz göze ıtlâk olunur ki derhâl nazarı isâbet eder, nefes gibi mü’essir olduğuna mebnî; yukâlu: أَصَابَتْهُ نَفْسٌ أَيْ عَيْنٌ Ve göz değirmek ma’nâsına masdar olur; tekûlu: نَفَسْتُهُ بِنَفْسٍ أَيْ أَصَبْتُهُ بِعَيْنٍ Ve عِنْدَ ['inde] ma’nâsına müsta’meldir, mücâveret 'alâkasıyla; ve minhu kavluhu ta’âlâ hikâyeten 'an 'Îsâ 'aleyhi’s-selâm: ﴿تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلاَ أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ﴾ أَيْ مَا عِنْدِي وَمَا عِنْدَكَ أَوْ حَقِيقَتِي وَحَقِيقَتَكَ Ve bir nesnenin 'ayn ve cevherine ıtlâk olunur; tekûlu: جَاءَنِي بِنَفْسِهِ أَيْ بِعَيْنِهِ وَشْخِصِهِ Bunda te’kîdi mutazammın olur. Ve bir deriyi dibâgat edecek mikdâr palamut ve mazı makûlesi nesneye ıtlak olunur, dibâgatla gûyâ ki postekinin hayâtına medâr olur; tekûlu. أَعْطِنِي نَفْسًا أَمْعَسُ بِهِ مَنِيئَتِي أَيْ قَدْرَ دَبْغَةٍ مِمَّا يُدْبَغُ بِهِ الْأَدِيمُ مِنْ قَرَظٍ وَنَحْوِهِ Ve نَفْسٌ [nefs] 'Azamet ve 'izzet ma’nâlarına müsta’meldir; yukâlu: هُوَ ذُو النَّفْسِ أَيِ الْعَظَمَةِ وَالْعِزَّةِ وَالْهِمَّةِ Ve enfet ve hamiyyet ma’nâsınadır; yukâlu: هُوَ أَهْلُ النَّفْسِ أَيِ الْأَنْفَةِ Ve gayb ma’nâsına müsta’meldir, hakîkat-ı rûh nâ-ma’lûm olduğuna mebnî; kîle ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي﴾ اَلْآيَة أَيْ غَيْبِي Ve irâde ve meşiyyet ma’nâsına müsta’meldir, mülâbese tasavvuruna mebnîdir; yukâlu: هَكَذَا نَفْسُهُ أَيْ إِرَادَتُهُ Ve işkence ve 'ukûbet ma’nâsına müsta’meldir; kîle ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿وَيُحَذِّرُكُمُ اللهُ نَفْسَهُ﴾ أَيْ عُقُوبَتَهُ Şârih der ki pes نَفْسٌ [nefs] on beş ma’nâya müsta’mel olup mecmû’unun cem’i أَنْفُسٌ [enfus] ve نُفُوسٌ [nufûs] gelir, nesîm-i havâ ma’nâsından me’hûzdur. İntehâ.

vn. & s. 1. A puffing breath slightly; a slight puff of breath. 2. A blowing anything in very small quantity from the mouth.

s. (pl. نفوس انفس،) 1. The soul; a spirit; a soul. 2. The life of an animal; also, the blood of an animal. 3. Self, one’s own personality. 4. The carnal man, the flesh, the spirit of concupiscence. 5. Sperma genitale. 6. The essence or anything, its very substance or reality.

اَلنَّفْسُ [en-nefs] (nûn’un fethi ve fâ’nın sükûnuyla) Rûh ma’nâsınadır; yukâlu: خَرَجَتْ نَفْسُهُ Ve نَفْسٌ [nefs] Kana dahi derler; yukâlu: سَالَتْ نَفْسُهُ Ve fi’l-hadîsi: “مَا لَيْسَ لَهُ نَفْسٌ سَائِلَةٌ فَإِنَّهُ لَا يُنَجِّسُ الْمَاءَ إِذَا مَاتَ فِيهِ” Ve نَفْسٌ [nefs] Cesede dahi derler. Ve نَفْسٌ [nefs] Mü’ennes-i semâ’îdir. Ve ammâ ثَلَاثَةُ أَنْفُسٍ dediklerinde müzekker kıldıkları إِنْسَانٌ murâd olduğu içindir. Ve نَفْسٌ [nefs] Yavuz göze dahi derler; yukâlu: أَصَابَتْ فُلَانًا نَفَسٌ Ve göz değirmeğe dahi derler; yukâlu: نَفَسْتُكَ بِنَفْسٍ إِذَا أَصَبْتَهُ بِعَيْنٍ Ve نَفْسٌ [nefs] Bir deri dibâgatına kifâyet edecek havâyice dahi derler, mazıdan ve gayrıdan; yukâlu: هَبْ لِي نَفْسًا مِنْ دِبَاغٍ