اَلْمَخْضُ [el-mahd] (mîm’in fethi ve hâ-yı mu’cemenin sükûnuyla) Sütün yağını almak ma’nâsınadır ki yayıkta yayıp çalkayarak yağını almaktan 'ibârettir; yukâlu: مَخَضَ اللَّبَنَ مَخْضًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَالثَّالِثِ وَالْأَوَّلِ إِذَا أَخَذَ زُبْدَهُ Ve bir nesneyi pek pek ırgalayıp çalkamak ma’nâsınadır; yukâlu: مَخَضَ الشَّيْءَ إِذَا حَرَّكَهُ شَدِيدًا Ve esrimiş deve boğazından dağarcağını çıkararak kükremek ma’nâsınadır; yukâlu: مَخَضَ الْبَعِيرُ إِذَا هَدَرَ بِشِقْشِقَتِهِ Ve kovayı kuyuda dolmak için beri öte çalıp ırgalamak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: مَخَضَ الدَّلْوَ إِذَا نَهَزَ بِهَا فِي الْبِئْرِ

اَلْمَحْضُ [el-mahd] (mîm’in fethi ve hâ’nın sükûnuyla) Hâlis olan süt. Ve خَالِصٌ [hâlis] şol süte derler ki ona su karışmamış ola gerek o süt tatlı olsun gerek ekşi olsun. Ve مَحْضٌ [mahd] Hâlis süt içirmeğe dahi derler; yukâlu: مَحَضْتُ الرَّجُلَ إِذَا سَقَيْتَهُ الْمَحْضَ Ve مَحْضٌ [mahd] Hâlis mahabbet etmeğe de derler; yukâlu: مَحَضْتُهُ الْوُدَّ وُكُلُّ شَيْءٍ أَخْلَصْتَهُ فَقَدْ مَحَضْتَهُ Ve عَرَبِيٌّ مَحْضٌ [‘arabiyyun mahd] hâlisü’n-neseb olan ‘Araba derler; müzekker ve mü’ennes ve cem’ bunda berâber olur ve eger dilersen mü’ennes ve tesniye ve cem’ dahi edersin قَلْبٌ [kalb] ile بَحْتٌ [baht] gibi ve قَلْبٌ [kalb] kâf’la ve بَحْتٌ [baht] hâ-i mühmele ile hâlis ma’nâsınadır.

اَلْمَخْضُ [el-mahd] (mîm’in fethi ve hâ-i mu’cemenin sükûnuyla) Yağ çıkarmak için sütü çalkamak; yukâlu: مَخَضْتُ اللَّبَنَ أَمْخُضُهُ وَأَمْخِضُهُ وَأَمْخَضُهُ مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ وَالثَّانِي وَالثَّالِثِ Ve مَخْضٌ [mahd] Kuyu içinde kovayı çalkamağa dahi derler, dolsun diye; yukâlu: مَخَضْتُ بِالدَّلْوِ إِذَا نَهَزْتَ بِهَا فِي الْبِئْرِ