اَلْمَضْرَبُ [el-madrab] (مَقْعَدٌ [mak’ad] vezninde) İlikli kemiğe denir. Ve مَضْرَبٌ [madrab] ve مَضْرَبَةٌ [madrabet] (hâ’yla) Kılıcın ağızına denir ki çalım yeridir. Râ’ların kesriyle de câ’izdir. ve مَضْرِبٌ [madrib] (râ’nın kesriyle) İsm-i mekândır, nesne darb olunacak mahalle denir, meselâ مَضْرِبُ الْعَسَلِ [madribu’l-'asel] bal çalacak kap demektir. Ve bal, elezz-i eşyâ olmakla 'Arablar cimâ’ı ona teşbîh ederler. Ve عَسَلَةٌ ['aselet] ki hâ’yladır, bir mikdâr bala denir. Ve عُسَيْلَةٌ ['useylet] ki musaggarıdır, bunlardan tarafeyne mazinne-i iltizâz olmalarıyla zeker ve ferci isti’âre edip ve مضرب [madrib]leriyle peder ve mâder taraflarını irâde ederler ki soy ve neseb ve karâbet olacaktır, ona mebnî “Filân kimse fürû-mâye ve bî-asl ve mechûlü’n-nesebdir” diyecek yerde “مَا يُعْرَفُ لَهُ مَضْرِبُ عَسَلَةٍ” derler, مَا يُعْرَفُ لَهُ أَصْلٌ وَلاَ قَوْمٌ وَلاَ أَبٌ وَلاَ شَرَفٌ ma’nâsına. Burada mütercim-i Sihâh’ın te’vîline nazar oluna.

اَلْمَضْرِبُ [el-madrib (mîm’in fethi ve dâd’ın sükûnuyla ve râ’nın kesriyle) Şol vakttir ki dişi erkek isteye; yukâlu: أَتَتِ النَّاقَةُ عَلَى مَضْرِبِهَا Ya’nî nâka erkek istemek zamânına geldi ki zamânı mekân gibi kılmışlardır. Ve tahkîr mahallinde “مَا لَهُ مَضْرِبُ عَسَلَةٍ” derler, ya’nî neseb ve mâl cihetinden aslâ kadr ve i’tibârı yoktur, bal parasına olan i’tibâr denli. Ve “مَا أَعْرِفُ لَهُ مَضْرِبَ عَسَلَةٍ” dahi derler, ya’nî onun aslında ve 'urûkunda kat’â kadr ve i’tibâr bilinmedi. Ve مَضْرِبُ السَّيْفِ [madribu’s-seyf] kılıcın ucundan bir karış nihâyet bulduğu yere derler ki çalım yeridir ve مَضْرِبَةُ السَّيْفِ [madribetu’s-seyf] dahi derler. Ve مَضْرِبٌ [madrib] Şol kemiğe derler ki onda ilik olur: تَقُولُ لِلشَّاةِ إِذَا كَانَتْ مَهْزُولَةً مَا يُرِمُّ مِنْهَا مَضْرِبٌ Ya’nî kaçan ki onun kemiği ufatılsa ondan ilik çıkmaz. إِرْمَامٌ [irmâm] râ-i mühmele ve mîmeyn ile ilikli olmak ma’nâsınadır; yukâlu: أَرَمَّ الْعَظْمُ أَيْ جَرَى فِيهِ الرِّمُّ وَهُوَ الْمُخُّ