(a. i. c. : aktar) : 1) yan, taraf, bölük, cihet. 2) mat. köşegen, çap. Nısıf kutur : yarıçap.

iz. ar. cm: aktâr. 1. Taraf, cânib, nâhiye, mahall: aktâr-ı şimâliyyede yaşayan hayvanât; aktâr-ı kutbiyyenin bürûdeti; aktâr-ı baîdeye seyâhat etmek. [bu mana ile başlıca cem’i müsta’meldir.] 2. rt. [hendesede] dâirenin merkezinden geçmek şartıyla, muhîtinin bir tarafından diğer tarafına dek uzanan hatt-ı müstakîm ki dâirelerin ve üstüvânî ya kürevî şeylerin ölçüsüdür: kürre-i arzın kutru (çapı); bir metre kutrunda (çapında) bir ağaç.

اَلْقُطْرُ [el-kutr] (kâf’ın zammıyla) Nâhiye ve cânib ma’nâsınadır. Cem’i أَقْطَارٌ [aktâr]dır. أَقْطَارُ السَّمَوَاتِ [aktâru’s-semâvât] göklerin kenârları ve nâhiyeleri demektir. Fenn-i hey’ette قُطْرٌ [kutr]-ı dâ’ire bundan me’hûzdur; bir dâ’ire tavsît ve tansîf kılındıkta hâsıl olan iki kavsin miyânını fasl eden doğru çizgidir ki iki tarafın nâhiyesi olur. Ve قُطْرٌ [kutr] 'Ûd ağacına denir ki tîb-i ma’rûftur; yukâlu: تَبَخَّرَ بِالْقُطْرِ أَيِ الْعُودِ

s. (pl. اقتار) A quarter, side, direction.

vulg. kutur, s. (pl. اقطار) 1. A region, district. 2. A diameter of a circle; an axis. 3. Wood of aloes, lign-aloes.

اَلْقُتْرُ [el-kutr] (kâf’ın zammı ve tâ’nın sükûnuyla) Cânib ma’nâsına olan قُطْرٌ [kutr]da lügattır.

اَلْقُطْرُ [el-kutr] (kâf’ın zammı ve tâ’nın sükûnuyla) Nâhiye, cânib ma’nâsına.

اَلأَقْطَارُ [el-aktâr] (hemzenin fethi ve kâf’ın sükûnuyla) قُطْرٌ [kutr]un cem’idir, cânibler ma’nâsına. Ve قُطْرٌ [kutr] ve قُطُرٌ [kutur] (tâ’nın sükûnu ve zammıyla عُسْرٌ ['usr]la عُسُرٌ ['usur] gibi) Şol 'ûddur ki onunla buhûr olunur.