(a. i. c. : aktâb, kutûb) : 1) dönen bir çarkın aksi. 2) dünyâ yuvarlağının ekvatordan en uzak olan ve yer ekseninin geçtiği varsayılan iki noktasından her biri. 3) elektrik ceryânını meydana getiren potansiyel farkının en yüksek dereceyi bulduğu iki noktadan her biri. 4) bir mıknatıs demirinin iki ucundan her biri. 5) Bir tarîkatin ulu’su [Gavs’ten sonra gelir] . 6) bir mevzuda geniş bilgisi ve salâhiyeti olan kimse. 7) bir grupun, bir kavmin başı, ulu’su, büyüğü.

vulg. kutup, s. (dual قطبان obl. قطبین, pl. اقطاب قطوب، قطبە،) 1. The axle of a millstone. 2. The pole of a sphere. 3. A chief, a centre of influence. 4. The chief of God’s saints upon earth. 5. The pole-star.

اَلْقَطْبُ [el-katb] Çarh ağacı ki değirmen onun üzerinde döner; kâf’ın zammı ve fethiyle ve kesriyle lügattır. Ve قُطْبٌ [kutb] (kâf’ın zammıyla) Şol yıldızdır ki Cedy’le Ferkadân beyninde olur. Ve felek onun üzerinde döner. Ve قُطْبٌ [kutb] Bir kavmin ulusuna derler ki onların umûru onun üzerine devr eder; yukâlu: صَاحِبُ الْجَيْشِ قُطْبُ رَحَى الْحَرْبِ Ya’nî “Serdâr-ı 'asker değirmen kutbu gibidir” ki umûr-ı 'asker onun üzerine devr eder.

اَلْكُتُبُ [el-kutub] (zammeteynle) ve اَلْكُتْبُ [el-kutb] (kâf’ın zammı ve tâ’nın sükûnuyla) كِتَابٌ [kitâb]ın cem’idir.