iz. ar. cm: akzıye. 1. Her husus hakkında Cenâb-ı Hakk’ın hükm-i ezelîsinin icrâsı, mevki’-i icrâya gelmesi. [kazâ ile kader arasındaki fark kütüb-i akâide ait uzun bir bâhistir.] 2. Kadının hükmü, kadılık vazifesi: filân efendi silk-i kazâya sülûk etti; yirmi sene kazâda bulundu. 3. Bir kadının dâire-i hüküm ve kazâsı dâhilinde olan yer, kadılık. 4. Bundan galat olarak bir kaymakamın dâire-i hükümeti, nâhiyeden sonra taksîmât-ı mülkiyyenin en küçüğü, kaymakamlık: her sancak dört beş kazâya münkasimdir; kazâ kaymakamı, meclis idâresi. [cem’inde Farsça “kazâhâ” kullanılır: قضاهاى اربعه kazâhâ-yı erbaa] 5. Kasıtsız ve hatâen vâki olan katil, cerh vesâir vukûât, muhâtara, tehlike, ansız musîbet, hâdise-i müellime: bir kazâ oldu, kazâ vukû buldu; az kaldı kazâ oluyordu; kazâ savuşturmak = vukû bulan veya vukûu pek melhûz olan bir muhâtaradan kurtulmak; kazâya uğramak = ansızın ve kasıtsız vâki olan bir mehlekeye düşmek: vapurda demiryoldan ziyâde kazâ melhûzdur. 6. Îfâ, icrâ, edâ, işleme, yapma: قضاء حاجت kazâ-i hâcet = def-i tabîî. 7. Vaktinde edâ olunmayan namaz ve oruç gibi bir deyni, îcâb-ı şer’îsi vechile ifâ etme: hastalığımda kılamadığım namazları kazâ edeceğim; şimdi oruç tutamazsanız sonra kazâsı mümkündür.