هُرْثٌ [Hurs] (hâ’nın zammıyla) Vâsit kazâsında bir karye adıdır.

a. pl. of اخرس, خرسا Dumb or tongue-tied; silent.

اَلْحُرْثُ [el-hurs] (hâ’nın zammı ve râ’nın sükûnuyla) Mâl kesb edip cem’ etmek. Ve fi’l-hadîsi: “أُحْرُثْ لِدُنْيَاكَ كَأَنَّكَ تَعِيشُ أَبَدًا” Ya’nî “Dünyâda mü’ebbed gibi taleb-i mâl edersin.” Ve حُرْثٌ [hurs] kur’ân öğretmeğe dahi derler; yukâlu: أَحْرَثَ الْقُرْآنَ أَيْ أَدْرَسَهُ Ve binmeden davarı arıklatmağa dahi derler; yukâlu: حَرَثْتُ النَّاقَةَ أَيْ سِرْتُ عَلَيْهَا حَتَّى هُزِلَتْ Ve od ölçermeğe dahi derler; tekûlu: حَرَثْتُ النَّارَ إِذَا حَرَّكْتَهَا

اَلْخُرْسُ [el-hurs] (hâ’nın zammı ve râ’nın sükûnuyla) Oğlan doğduğu için ihzâr olunan ta’âma derler.

اَلْخِرْصُ [el-hirs] (hâ’nın kesri ve râ’ın sükûnuyla) ve اَلْخُرْصُ [el-hurs] (hâ’nın zammı ve râ’nın sükûnuyla) Altından ve gümüşten olan halka.

اَلْخِرْصَانُ [el-hirsân] (hâ’nın kesri ve râ’nın sükûnuyla) Cem’i, halkalar ma’nâsına. Ve خُرْصٌ [hurs] (hâ’da harekât-ı selâs ile) Şol gönder demiridir ki gönder demirinin kovanı üzerindedir ki gönder demirinin sivrisi demek olur. Ve gâh olur gönderin kendiye dahi خُرْصٌ [hurs] derler. Ve خِرْصٌ [hirs] (hâ’nın kesri ve zammıyla ve râ’nın sükûnuyla) Hurmâ budağı ki üzerinden yaprağı sıyrılmış ola. Ve خُرْصٌ [hurs] (kezâlik hâ’nın zammıyla) Şol ucu sivrilmiş ağaç pâresidir ki meşk ağzında olan bağa sancılır; ve minhu kavluhum: “مَا يَمْلِكُ فُلَانٌ خُرْصًا وَلَا خِرْصًا” أَيْ شَيْئًا Gâlibâ خُرْصٌ [hurs]-ı evvelden halka ve sânîden zikr olunan ağaç murâddır.