اَلْخَاتَمُ [el-hâtem] (tâ’nın fethiyle) خَتْمٌ [hatm] olunacak nesne üzere basılan şey’e denir ki mühr ta’bîr olunur; yukâlu: وَضَعَ عَلَيْهِ الْخَاتَمَ وَهُوَ مَا يُخْتَمُ بِهِ Ve zînet için parmağa geçirdikleri yüzüğe denir. Ve işbu خَاتَمٌ [hâtem] mâddesinde yedi lügat vardır. 1) خَاتَمٌ [hâtem] (ki tâ’nın fethiyledir) 2) خَاتِمٌ [hâtim] (tâ’nın kesriyle) 3) خَاتَامٌ [hâtâm]4) خَيْتَامٌ [haytâm] (hâ’nın fethiyle) 5) خِتَامٌ [hitâm] (كِتَابٌ [kitâb] vezninde) 6) خَتَمٌ [hatem] (fethateynle) 7) خَاتِيَامٌ [hâtiyâm] (tâ’nın kesriyledir) Cem’i خَوَاتِمُ [havâtim] ve خَوَاتِيمُ [havâtîm] gelir. Ve خَاتَمٌ [hâtem] Bir nesnenin encâmına ve sonuna denir; yukâlu: خَاتَمَتُهُ خَيْرٌ أَيْ عَاقِبَتُهُ وَآخِرَتُهُ Ve خَاتَمُ الْقَوْمِ [hâtemu’l-kavm] (tâ’nın fethi ve kesriyle) Bir kavm ve zümrenin en âhiri olan adama denir; yukâlu: هُوَ خَاتَمُ الْقَوْمِ وَخَاتِمُهُ أَيْ آخِرُهُمْ Ve خَاتَمُ الْقَفَا [hâtemu’l-kafâ] (tâ’nın fethiyle) İnsânın kafâsı çukuruna ıtlâk olunur, نُقْرَةُ الْقَفَا [nukretu’l-kafâ] ma’nâsına. Ve خَاتَمٌ [hâtem] At kısmının ayağında olan sehlce sakarlığa denir ki belli bellisiz olur, تَخْدِيمٌ [tahdîm] dedikleri sakarlıktan az olur; yukâlu: مَا فِي قَوَائِمِ الْفَرَسِ إِلَّا خَاتَمٌ وَهُوَ أَقَلُّ الْوَضَحِ Ve خَاتَمُ الْفَرَسِ [hâtemu’l-feres] Kısrağın memelerinden karnına yakın olan memesi başına ıtlâk olunur.