(a. i.) : şarap, (bkz. : bade, habûk, handerîs, rahîk, sahbâ).

iz. ar. [Arabîde müennes de olur] Şarap, bâde, mey.

اَلْخَمْرُ [el-hamr] (hâ’nın fethi ve mîm’in sükûnuyla) Adamı sarhoş eden üzüm şırasıne denir ki Fârisîde bâde ve Türkîde süci ta’bîr olunur. 'Alâ-kavlin 'âmmdır, ya’nî mutlakan müskir olup sarhoş eden şıraya denir, gerek üzüm ve gerek hurmâ ve sâ’irlerinin olsun; خَمْرَةٌ [hamret] dahi denir tâ-i vahdetle ki خَمْرٌ [hamr]dan ahasstır, تَمْرٌ [temr] ve تَمْرَةٌ [temret] gibi. Ve خَمْرٌ [hamr] kelimesi mü’ennestir, ba’zen müzekker olur; yukâlu: خَمْرٌ صِرْفٌ وَخَمْرٌ صَافِيَةٌ

s. (n. u. خمرە, pl. خمور) Wine; any fermented and intoxicating juice.

اَلْحَمْرُ [el-hamr] (hâ’nın fethi ve mîm’in sükûnuyla) Kayışın yüzin soymak. Ve Ya’kûb eyitti: حَمْرٌ [hamr] kayışın bâtının soyup yağlayıp onunla bir nesne dikmektir, tâ ki sühûletle dikile. Ve حَمْرٌ [hamr] Kezâlik koyunun derisin çıkarmağa derler; yukâlu: حَمَرَ شَاتَهُ يَحْمُرُهَا إِذَا نَتَقَهَا Ve نَتْقٌ [netk] nûn’un fethi ve tâ’nın sükûnu ile koyunun derisin çıkarmaktır.

اَلْخَمْرَةُ [el-hamret] (hâ’nın fethi ve mîm’in sükûnuyla) Ve اَلْخَمْرُ [el-hamr] (kezâlik) ve اَلْخُمُورُ [el-humûr] (zammeteynle) تَمْرَةٌ [temret] ve تَمْرٌ [temr] ve تُمُورٌ [tumûr] gibidir ya’nî evveli vâhid için ve ikincisi ism-i cins için ve üçüncüsü cem’ için olmakta; yukâlu: خَمْرَةٌ صِرْفٌ İbnu’l-A’râbî eyitti: hamra خَمْرٌ [hamr] dediler, zîrâ خَمْرٌ [hamr]ı terk olunmakla râyihası mütehammir olmuştur, ya’nî mütegayyir olmuştur ki تَخْمِيرٌ [tahmîr] tagyîre derler. Ba’zılar eyitti: hamra خَمْرٌ [hamr] dedikleri 'akla ihtilât ve ihtilâl verdiği içindir. Ve خَمْرٌ [hamr]la gâh olur şerr ma’nâsını dilerler; yukâlu: مَا عِنْدَهُ خَلٌّ وَلَا خَمْرٌ أَيْ خَيْرٌ وَلَا شَرٌّ Ve خَمْرَةٌ [hamret] Râyihaya dahi derler; yukâlu: وَجَدْتُ خَمْرَةَ الطِّيبِ أَيْ رِيحَهُ Ve خَمْرٌ [hamr] Hamura mâya katmağa dahi derler; yukâlu: خَمَرْتُ الْعَجِينَ أَخْمُرُهُ مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ وَأَخْمِرُهُ مِنَ الْبَابِ الثَّانِي أَيْ جَعَلْتُ فِيهِ الْخَمِيرَ Ve خَمْرٌ [hamr] Gizli olmağa dahi derler; yukâlu: خَمَرَ عَنِّي الْخَبَرُ أَيْ خَفِيَ Ve utanmağa dahi derler; istihyâ ma’nâsına. Ebû 'Amr rivâyeti üzere; yukâlu: خَمَرْتُ الرَّجُلَ أَخْمُرُهُ إِذَا اسْتَحْيَيْتَ مِنْهُ Ve gizlemeğe dahi derler; yukâlu: خَمَرَ فُلَانٌ شَهَادَتَهُ أَيْ كَتَمَهَا