اَلْخَضْرُ [el-hadr] (hâ’nın fethi ve dâd’ın sükûnuyla) Ağacı ve otu kesmek ma’nâsınadır; yukâlu: خَضَرَ النَّخْلَ خَضْرًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا قَطَعَهُ

اَلْحَضْرُ [el-hadr] (hâ’nın fethi ve dâd’ın sükûnuyla) Kûfe kurbünde Meskin nâm mahal karşısında bir belde adıdır, Sâtirûn nâm şâh-ı 'Acem binâ eylemiştir. Ve حَضْرٌ [hadr] Er ve 'avretin nâ-mahrem yerine ıtlâk olunur. Ve تَطْفِيلٌ [tatfîl] ma’nâsınadır ki tufeylî olmaktır, ya’nî dalkavukluk eylemeğe denir ki “her câ âş âncâ bâş” vasiyyetini tutmaktan 'ibârettir. Ve حَضْرٌ [hadr] İnsânın kasığında ve yukarıcasında olan bez gibi yumruca ete denir.

اَلْحَدْرُ [el-hadr] (hâ’nın fethi ve dâl’ın sükûnuyla) A’zâsı müctemi’ü’l-halk olan kimse; yukâlu: حَدُرَ يَحْدُرُ حَدَرْاً مِنَ الْبَابِ الْخَامِسِ Ve حَدْرٌ [hadr] Gemi[yi] engine salmağa dahi derler; yukâlu: حَدَرْتُ السَّفِينَةَ أَحْدُرُهَا حَدْرًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا أَرْسَلْتَهَا إِلَى أَسْفَلَ Ve bu bâb-ı إِفْعَالٌ [if’âl]den gelmez, ya’nî أَحْدَرْتُ السَّفِينَةَ denmez. Ve yıl kıtlık olup bir kimsenin hâli tenezzülde olmağa dahi derler; yukâlu: حَدَرَتْهُمُ السَّنَةُ أَيْ حَطَّتْهُمْ وَجَاءَتْ بِهِمْ حُدُورًا يَتَعَدَّى وَلَا يَتَعَدَّى Ve حَدْرٌ [hadr] Sür’at etmeğe dahi derler; yukâlu: حَدَرَ فِي قِرَاءَتِهِ يَحْدُرُ حَدْرًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ

اَلْحَضْرُ [el-hadr] (hâ’nın fethi ve dâd’ın sükûnuyla) Kezâlik bir şehrin adıdır Misken demekle ma’rûf olan yer mukâbilesinde ki Misken kâf’ın kesriyle Kûfe kurbünde bir yerin adıdır.

اَلْخَدْرُ [el-hadr] (hâ’nın fethi ve dâl’ın sükûnuyla) Âhû sürüsünden ayrılmak; yukâlu: خَدَرَ الظَّبْيُ مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا تَخَلَّفَ عَنِ الْقَطِيعِ