(a. s.) : 1) lâtif. 2) i. ed. klâsik şark şiirinin en mühim ve en çok kullanılmış olan nazım şeklidir. Arap’lardan Acem’lere ve onlardan da Türk’lere geçmiştir. Gazel, nazariyyatta 5-15 beyit olur, ilk beytin mısraları aralarında kafiyeli, diğer beyitlerde ilk mısraı serbest, ikinci mısra matla ile kafiyelidir. İlk beyte "matla’", son beyte “makta” denir. Gazel “lyrique” bir şekildir; başta aşkın her türlü safahatı ve mevzuatı, cânân ve mey olduğu halde, rindlik, hayat felsefesi, tasavvuf, tabîat gibi şeyler mevzuunu teşkîl edebilir. 2) mec. irticaî olarak ses ile yapılan taksim’dir, ekseriya saz ile karşılıklı olarak saz-söz taksimi şeklinde yapılır.

i. Ağacın üzerinde kuruyan yaprak.

iz. ar. 1. Mahbûbenin hüsn ü cemâlini medh ederek kendisine takılma, bu yolda şiir söyleyerek mahbûbe ile eğlenme. n. 2. Aşk, muhabbet ve işret hakkında beş on beyitten mürekkep şiir: güzel bir gazel söyledi; gazelde şuarâ-yı İran’ın en mâhiri ve en büyük üstâdları Sa‘dî-i Şirâzî’dir.

اَلْغَزَلُ [el-gazel] (fethateynle) Ma’nâ-yı evvelden ismdir, nisvânla 'âşıkâne latîfeye ve horataya denir. Ve masdar olur, zenânla âlüftelik vechiyle konuşmak ma’nâsınadır; yukâlu: غَزِلَ فُلَانٌ بِهَا غَزَلًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا حَادَثَهُنَّ Ve âhunun ensesine düşüp kovan tazı âhûyu şikârdan fâtir olmak ma’nâsınadır, bir haysiyyetle ki yetişip alacağı anda âhû havfından bağırmakla yapışmayıp tehî 'udûl eyleye; yukâlu: غَزِلَ الْكَلْبُ إِذَا فَتَرَ وَهُوَ أَنْ يَطْلُبَهُ حَتَّى إِذَا أَدْرَكَهُ ثَغَا مِنْ فَرَقِهِ انْصَرَفَ عَنْهُ

s. (pl. غزلیات) An ode, of not more than twelve distichs, of which the hemistichs must be of the same metre, those of the first distich, and the last one of all other distichs rhyming together.