اَلْبَدْهُ [el-bedh] (bâ’nın fethi ve dâl’ın sükûnuyla) Bir adamı bir iş ile karşılamak ma’nâsınadır ki ona karşı getirmekten 'ibârettir; yukâlu: بَدَهَهُ بِأَمْرٍ بَدْهًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا اسْتَقْبَلَهُ بِهِ Ve bir nesne ansızın olmak ma’nâsınadır; yukâlu: بَدَهَهُ أَمْرٌ إِذَا فَجِئَهُ Ve بَدْهٌ [bedh] ve بَدَاهَةٌ [bedâhet] (bâ’nın fethi ve zammıyla) ve بَدِيهَةٌ [bedîhet] (سَفِينَةٌ [sefînet] vezninde) Her nesnenin evvel ve ibtidâsına denir; yukâlu: بَدْهُ الشَّيْءِ وَبَدَاهَتُهُ وَبُدَاهَتُهُ وَبَدِيهَتُهُ أَيْ أَوَّلُهُ ve yukâlu: لَكَ الْبَدِيهَةُ أَيْ لَكَ أَنْ تَبْدَأَ Ve bir nesnenin ansızın zuhûr eylemesine denir; ve fî-sifatihi ‘aleyhi’s-selâm: “مَنْ رَآهُ بَدِيهَةً هَابَهُ” أَيْ مُفَاجَأَةً Ve filân selîmü’t-tab’ ve tîz-fehm olmakla hemân ibtidâ-yı vehlede re’yi musîb olur diyecek yerde هُوَ ذُو بَدِيهَةٍ derler. Ve filân hâzır-cevâb olmakla min-gayri tefekkür ve bilâ-tevakkuf hemân cevâb verdi diyecek yerde أَجَابَ عَلَى الْبَدِيهَةِ derler. Ve yukâlu: هَذَا مَعْلُومٌ فِي بَدَائِهِ الْعُقُولِ Ya’nî “Bu husûs i’mâl-ı fikre muhtâc değildir ve bunu herkes ibtidâ-yı emrde fehm ve idrâk eder.” Burada بَدَائِهُ [bedâ’ih] بَدِيهَةٌ [bedîhet]in cem’idir. Ve ansızın zuhûr eylemek bâ’is-i i’câb olmak münâsebetiyle بَدِيعَةٌ [bedî’at] ve عَجِيبَةٌ ['acîbet] ma’nâsına da isti’mâl olunur; ve minhu yukâlu: لَهُ بَدَائِهُ فِي الْكَلَامِ وَالشِّعْرِ وَالْجَوَابِ أَيْ بَدَائِعُ وَعَجَائِبُ فِيهِ

اَلْبَدْحُ [el-bedh] Ağaçla vurmak; yukâlu: بَدَحَهُ بِالْعَصَا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ أَيْ ضَرَبَهُ بِهَا Ve بَدْحٌ [bedh] Bir işi ansızın işlemek; yukâlu: بَدَحَ بِأَمْرٍ مِثْلُ بَدَهَهُ Ebû 'Amr eyitti: بَدْحٌ [bedh] âşikâre işlemeğe derler; yukâlu: بَدَحَ بِهَذَا الْأَمْرِ أَيْ بَاحَ بِهِ Ve بَدْحٌ [bedh] Yükden 'âciz olmağa dahi derler; yukâlu: بَدَحَ الرَّجُلُ عَنْ حِمَالَتِهِ وَالْبَعِيرُ عَنْ حِمْلِهِ إِذَا عَجَزَا عَنْهُمَا Ve حِمَالَةٌ [himâlet] hâ’nın kesriyle kılıç bağına derler. Ve بَدْحٌ [bedh] Ağır yük vurmağa dahi derler; yukâlu: بَدَحَنِي هَذَا الْأَمْرُ أَيْ فَدَحَنِي ki فَدْحٌ [fedh] ağır yük vurmağa derler.

اَلْبَدْهُ [el-bedh] (bâ’nın fethi yâhûd zammı ve dâl’ın sükûnuyla) Bir nesne ansızın olmak; tekûlu: بَدَهَهُ أَمْرٌ إِذَا اسْتَقْبَلَهُ بِهِ