(a. i.) : (bkz. : akl).

ismin sarfta mübeyyen envâı. Terkîblerinin ikinci cüz’üne ba:

اَلْعَاقِلُ [el-'âkil] عَقْلٌ ['akl] ve مَعْقُولٌ [ma’kûl]den ism-i fâ’ildir, sâhib-i ‘akl kimseye denir; cem’i عُقَلَاءُ [‘ukalâ’] ve عُقَّالٌ [‘ukkâl] gelir, رُمَّانٌ [rummân] vezninde. Bunun عُقَلَاءُ [‘ukalâ’] üzere cem’lenmesi vech-i mezkûr üzere bâb-ı râbi’den dahi vürûduna mebnîdir, zîrâ فُعَلَاءُ [fu’alâ’] vezninde cem’ فَعِيلٌ [fa’îl] bünyesine mahsûstur ve mü’ellife göre nevâdirdendir. Ve عَاقِلٌ ['âkil] Geyiğe ve ceyrana denir, ظَبْيٌ [zaby] ma’nâsına, yüksek dağlara su’ûd eylediği için. Ve bir dağın ismidir. Ve yedi mevzi’in adıdır. Ve 'Âkil b. el-Bukeyr b. 'Abduyâleyl ashâbdandır, mukaddemâ ismi غَافِلٌ [gâfil] olmakla Nebiyy-i ekrem sallallâhu 'aleyhi ve sellem hazretleri tahvîl ve 'Âkıl ile tesmiye buyurdular.