iz. ar. cm: ehviye. [tr. zebânzedi: هوا havâ] 1. Kürre-i arzı mahdûd bir irtifâ’a kadar ihâta eden hafif gaz tabakası: havaya kalkmak: havada uçmak, durmak. 2. Bu tabakayı teşkil eden hafif gaz ki hareketinde yel ve rîh nâmıyla cismiyet ve kuvveti anlaşılır: insan hava ile yaşar: temiz hava teneffüs etmek: hava başlıca müvellidü’l-humûza ile azottan ve az miktarda hâmız-ı fehmden mürekkeptir. 3. Cevv, havanın hâll ü keyfiyeti: bugün hava güzel; yağmurlu, karlı, sisli, soğuk, sıcak hava: hava iyi olursa yarın gideriz; bu ne hava! 4. Bir yerin ahvâl-i sıhhiyesi, insanın sıhhatine yarayıp yaramamak itibârıyla havâ-yı nesîmînin hâl ü keyfiyeti: hafif, ağır, sıtmalı, sağlam hava: oranın havası bana gelmedi, havasıyla imtizâc etmedim; o havalarda zaîf adam yaşayamaz. 5. tr. Şarkı ve çalgı makâmı, mûsikî âhengi: güzel bir hava çaldılar: alafranga havalar. [Lisânımıza mahsus olan bu mana ile “ehviye” cem’-i arabîsini kullanmak hatâdır.] 6. Bir binânın üstüne çıkmak yani fevkânî bir kat daha yaptırmak hakkı: dükkân benim ise de havası başkasınındır. 7. Hafif rüzgâr, eyyâm, havanın hareket ve temevvücü: bugün hiç hava yoktur. 8. Boş, bîhûde, nâfile, hebâ: bizim sayimiz havaya gitti. 9. Çalgının muhtelif sadâlar çıkaran derecâtının beheri, perde. 10. Esliha-i nâriye nişânının mesâfeye göre tahallüf eden derecesi. 11. Tıbâat hurûfâtının yukarı veya aşağı gelmek üzere muhtelif yükseklikte mahkûk olması, dökme hurûfât derecesi.

iz. ar. cm: ehvâ’. [madde-i ânifedeki lugatle iltibâs ettirilmemelidir.] 1. Arzu, meyl, heves. 2. Aşk, alâka. 3. Huzûzât-ı nefsâniye, sefâhat nefs ve hevâya tâbi adam; hevâ ve hevesi yolunda varını sarf etti. [bu mana ile ekseriya “nefs” veya “heves” müterâdifiyle beraber kullanılır.] 4. Öğünme, tefahhur.

اَلْخَوَاءُ [el-havâ’] (هَوَاءٌ [havâ’] vezninde) Hâne çöküp harâb olmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَوَتِ الدَّارُ تَخْوِي خَوَاءً إِذَا تَهَدَّمَتْ ve خَوَاءُ [havâ’] خَوَايَةٌ [havâyet] ma’nâsınadır, ke-mâ se-yuzkeru. Ve iki nesne aralığında olan boşluğa denir, iki dağ ve iki duvar aralığı gibi; yukâlu: بَيْنَهُمَا خَوَاءٌ أَيْ هَوَاءٌ Ve خَوَاءٌ [havâ’] ve خَوَى [havâ] (عَصَا ['asâ] vezninde) Peyderpey aç kalmak ma’nâsınadır ki mi’de boş kalır; yukâlu: خَوَى الرَّجُلُ يَخْوِي خَوًى وَخَوَاءً إِذَا تَتَابَعَ عَلَيْهِ الْجُوعُ Ve hatun doğurmakla karnı boş kalmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَوَتِ الْمَرْأَةُ تَخْوِي خَوَاءً مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَيُقَالُ خَوِيَتْ خَوَاءً مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا وَلَدَتْ فَخَلَتْ بَطْنُهَا

اَلْهَوَاءُ [el-hevâ’] (hâ’nın fethi ve elifin meddiyle) Yerle gök arası. Ve her hâlî olan yere هَوَاءٌ [hevâ’] derler. Kâlallâhu ta’âlâ: ﴿وَأَفْئِدَتُهُمْ هَوَاءٌ﴾ (ابراهيم، 43) أَيْ لَا عُقُولَ لَهُمْ