(f. e.) : hep, bütün.

(a. i.) : köpek hırlaması, köpek uluması, (bkz. : herîr).

(a. i.) : kedi. (bkz. : gürbe, sinnevr).

k. fa. İstiğrâk beyân eder, birer birer olarak, cümle, hep, beher, küll: her kişi: her hâne.

اَلْهَرُّ [el-herr] (hâ’nın fethi ve râ’nın şeddesiyle) ve اَلْهَرِيرُ [el-herîr] (صَرِيرٌ [sarîr] vezninde) Bir nesneden hoşlanmayıp kerîh görmek ma’nâsınadır; yukâlu: هَرَّ الشَّيْءَ هَرًّا وَهَرِيرًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالثَّانِي إِذَا كَرِهَهُ Ve هَرٌّ [herr] Dikenli şecer ve nebâtın dikenleri kurumakla ürperip diklenmek ma’nâsınadır; yukâlu: هَرَّ الشَّوْكُ هَرًّا إِذَا يَبِسَ وَتَنَفَّشَ Ve dağılmış üzüm dânelerini ekl eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: هَرَّ الرَّجُلُ إِذَا أَكَلَ هَرُورَ الْعِنَبِ Ve ishâlle yürek sürmek ma’nâsınadır ki kuş kısmında sağnamak ve çımkırmak ta’bîr olunur; yukâlu: هَرَّ بِسَلْحِهِ إِذَا رَمَى بِهِ Ve bed-hûy olmak ma’nâsınadır; yukâlu: هَرَّ الرَّجُلُ هَرًّا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا سَاءَ خُلُقُهُ Ve deve kısmı هُرَارٌ [hurâr] 'illetine uğramak ve ishâle uğrayıp helâk olmak ma’nâlarınadır, ke-mâ se-yuzkerâni. Ve هَرٌّ [herr] Deve kısmına mahsûs bir gûne zecr ve âzâr hikâyesidir. Ve bir adamın yüzüne köpek gibi haykırmak ma’nâsınadır; yukâlu: هَرَّ فِي وَجْهِهِ كَمَا يَهِرُّ الْكَلْبُ إِذَا صَوَّتَ Ve هَرِيرٌ [herîr] Köpek kısmı soğuğa tahammül eylememekten nâşî ürümekten aşağıca seslenmek ma’nâsınadır ki sızlamak ve sinilemek ve kığırdanmak ta’bîr olunur; yukâlu: هَرَّ الْكَلْبُ هَرِيرًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا صَاتَ دُونَ نُبَاحٍ مِنْ قِلَّةِ صَبْرِهِ عَلَى الْبَرْدِ Ve bu ma’nâda müte’addî olur; yukâlu: هَرَّ الْكَلْبَ الْبَرْدُ إِذَا صَوَّتَهُ Ve yay çınramak ma’nâsınadır; yukâlu: هَرَّتِ الْقَوْسُ إِذَا صَوَّتَتْ

indef. pron. a. Every; each.

s. 1. An abhorring; abhorrence. 2. A dog’s whining or growling lowly. 3. A man’s snarling; a being morose.

s. (fem. هرە; pl. هررە) A tom-cat.

اَلْهِرُّ [el-hirr] (hâ’nın kesri ve râ’nın teşdîdiyle) Pisi, gurbe ma’nâsına. Ve هِرٌّ [hirr] ismdir, هَرَرْتُهُ هِرًّا den إِذَا كَرِهْتَهُ Ve fi’l-meseli: “لَا يَعْرِفُ هِرًّا مِنْ بِرٍّ” Ya’nî “Kendiyi gurbe görenle ihsân edenin beynin fark etmez.” Ba’zılar eyitti: Bu meselde هِرٌّ [hirr] koyunu da’vet etmek ve بِرٌّ [birr] sürmek ma’nâsınadır.