s. (pl. انفاس) 1. The breath. 2. A breathing. 3. The time of one breath, a moment of time. 4. A miraculous power supposed to be exercised by saints or by sorcerers who blow upon the sick in order to cure them.

a. pl. of نفسا .

iz. ar. cm. Enfâs. 1. Ciğere alınıp verilen hava, soluk, dem: nefes almak = solumak. 2. Bir soluk alacak kadar vakit, an, dem, lahza: Cenâb-ı Hakk bir nefeste âlemi yok edebilir. 3. tr. Okuyup üfleme, üfürükçülük: nefes etti. 4. Üfürükçülüğün te’sîri: o adamın nefesi vardır, nefesi meşhûrdur.

اَلنَّفْسُ [en-nefs] (nûn’un fethi ve fâ’nın sükûnuyla) Câna denir, رُوحٌ [rûh] ma’nâsına; yukâlu: خَرَجَتْ نَفْسُهُ أَيْ رُوحُهُ Ve kana ıtlâk olunur; ve minhu hadîsu’n-Neha’î: hمَا لاَ نَفْسَ لَهُ سَائِلَةٌ لاَ يُنَجِّسُ الْمَاءَ إِذَا سَقَطَ فِيهِh أَيْ لاَ دَمَ لَهُ يَجْرِي Kan hâmil-i rûh ve kıvâm-ı hayât olduğu için ıtlâk olundu. Ve نَفْسٌ [nefs] Cesede ıtlâk olunur; mahall-i nefs olduğu için; yukâlu: عَظِيمُ النَّفْسِ أَيِ الْجَسَدِ Ve yavuz göze ıtlâk olunur ki derhâl nazarı isâbet eder, nefes gibi mü’essir olduğuna mebnî; yukâlu: أَصَابَتْهُ نَفْسٌ أَيْ عَيْنٌ Ve göz değirmek ma’nâsına masdar olur; tekûlu: نَفَسْتُهُ بِنَفْسٍ أَيْ أَصَبْتُهُ بِعَيْنٍ Ve عِنْدَ ['inde] ma’nâsına müsta’meldir, mücâveret 'alâkasıyla; ve minhu kavluhu ta’âlâ hikâyeten 'an 'Îsâ 'aleyhi’s-selâm: ﴿تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلاَ أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ﴾ أَيْ مَا عِنْدِي وَمَا عِنْدَكَ أَوْ حَقِيقَتِي وَحَقِيقَتَكَ Ve bir nesnenin 'ayn ve cevherine ıtlâk olunur; tekûlu: جَاءَنِي بِنَفْسِهِ أَيْ بِعَيْنِهِ وَشْخِصِهِ Bunda te’kîdi mutazammın olur. Ve bir deriyi dibâgat edecek mikdâr palamut ve mazı makûlesi nesneye ıtlak olunur, dibâgatla gûyâ ki postekinin hayâtına medâr olur; tekûlu. أَعْطِنِي نَفْسًا أَمْعَسُ بِهِ مَنِيئَتِي أَيْ قَدْرَ دَبْغَةٍ مِمَّا يُدْبَغُ بِهِ الْأَدِيمُ مِنْ قَرَظٍ وَنَحْوِهِ Ve نَفْسٌ [nefs] 'Azamet ve 'izzet ma’nâlarına müsta’meldir; yukâlu: هُوَ ذُو النَّفْسِ أَيِ الْعَظَمَةِ وَالْعِزَّةِ وَالْهِمَّةِ Ve enfet ve hamiyyet ma’nâsınadır; yukâlu: هُوَ أَهْلُ النَّفْسِ أَيِ الْأَنْفَةِ Ve gayb ma’nâsına müsta’meldir, hakîkat-ı rûh nâ-ma’lûm olduğuna mebnî; kîle ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي﴾ اَلْآيَة أَيْ غَيْبِي Ve irâde ve meşiyyet ma’nâsına müsta’meldir, mülâbese tasavvuruna mebnîdir; yukâlu: هَكَذَا نَفْسُهُ أَيْ إِرَادَتُهُ Ve işkence ve 'ukûbet ma’nâsına müsta’meldir; kîle ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿وَيُحَذِّرُكُمُ اللهُ نَفْسَهُ﴾ أَيْ عُقُوبَتَهُ Şârih der ki pes نَفْسٌ [nefs] on beş ma’nâya müsta’mel olup mecmû’unun cem’i أَنْفُسٌ [enfus] ve نُفُوسٌ [nufûs] gelir, nesîm-i havâ ma’nâsından me’hûzdur. İntehâ.

is. ar. cm: nüfûs, enfüs. 1. Ruh, can, hayat. n. 2. Hayât-ı hayvânî, insandaki hayvâniyyet, şehvete ve yiyip içmek gibi ihtiyâcât-ı maddiyeye olan meyl-i tabîî: nefsine mağlûb olmak. اماره نفس nefs-i emmâre = insanı kötülüğe sevk eden şehvet. لوامه نفس nefs-i levvâme = kötülüğü işledikten sonra vehâmetini ibrâzla levm ve takbîh ederek muazzeb eden hâl, vicdan rahatsızlığı. مطمئنه نفس nefs-i mutmainne = iyiliği kötülükten fark ve temyîz ederek, adama vazîfe-i insaniyyeti tanıttıran kuvvet. ناطقه نفس nefs-i nâtıka = rûh-ı insanî. 3. Şahıs, zât, kendi: herkes kendi nefsini düşünürken, Fahr-i Âlem efendimiz herkese şefâat edecektir. 4. Asıl, cevher, ayn, mâye: nefsü’l-emr. 5. Bir şeyin mülhakâtından sarf-ı nazarla asıl kendisi, merkezi: nefs-i Bağdâd’da sâkin. 6. Menî, nutfe, bel suyu: balık nefsi = ispermeçet.

(a. i. c. : enfüs, nüfûs) : 1) ruh, can, hayat. 2) insanın yeme içme gibi biyolojik ihtiyaçları. 3) kendi, şahıs. Bi-n-nefs : bizzat. 4) asıl, maya, cevher. 5) bir şeyin tâ kendisi. 6) döl-suyu.

(a. i. c. : enfüs, nüfûs) : (bkz. : nefs).

(a. i. c. : enfâs) : 1) soluk. Dîk-i nefes : tıknefes, nefes darlığı. 2) soluk alacak kadar geçen zaman, an. 3) okuyup üfleme. 4) ed. bektâşi tekkelerinde okunan manzum söz. nefes-i vâpsîn : son nefes.

üfleme.

اَلنَّفَشُ [en-nefeş] (fethateynle) ve اَلنُّفَّاشُ [en-nuffâş] (رُمَّانٌ [rummân] vezninde) ve اَلنَّوَافِشُ [en-nevâfiş] Gece otlakta çobansız mesîb terk olunmuş mevâşîye denir; yukâlu: إِبِلٌ نَفَشٌ وَنُفَّاشٌ وَنَوَافِشُ إِذَا تُرِكَتْ لَيْلاً بِلاَ رَاعٍ Ve نَفَشٌ [nefeş] (fethateynle) Yüne denir, صُوفٌ [sûf] ma’nâsına. Ve ucuzluğa ve bolluğa denir; yukâlu: بَلَدٌ ذُو نَفَشٍ أَيْ خِصْبٍ