s. (pl. نفوس انفس،) 1. The soul; a spirit; a soul. 2. The life of an animal; also, the blood of an animal. 3. Self, one’s own personality. 4. The carnal man, the flesh, the spirit of concupiscence. 5. Sperma genitale. 6. The essence or anything, its very substance or reality.

s. (pl. انفاس) 1. The breath. 2. A breathing. 3. The time of one breath, a moment of time. 4. A miraculous power supposed to be exercised by saints or by sorcerers who blow upon the sick in order to cure them.

iz. ar. cm. Enfâs. 1. Ciğere alınıp verilen hava, soluk, dem: nefes almak = solumak. 2. Bir soluk alacak kadar vakit, an, dem, lahza: Cenâb-ı Hakk bir nefeste âlemi yok edebilir. 3. tr. Okuyup üfleme, üfürükçülük: nefes etti. 4. Üfürükçülüğün te’sîri: o adamın nefesi vardır, nefesi meşhûrdur.

اَلنَّفْسُ [en-nefs] (nûn’un fethi ve fâ’nın sükûnuyla) Câna denir, رُوحٌ [rûh] ma’nâsına; yukâlu: خَرَجَتْ نَفْسُهُ أَيْ رُوحُهُ Ve kana ıtlâk olunur; ve minhu hadîsu’n-Neha’î: hمَا لاَ نَفْسَ لَهُ سَائِلَةٌ لاَ يُنَجِّسُ الْمَاءَ إِذَا سَقَطَ فِيهِh أَيْ لاَ دَمَ لَهُ يَجْرِي Kan hâmil-i rûh ve kıvâm-ı hayât olduğu için ıtlâk olundu. Ve نَفْسٌ [nefs] Cesede ıtlâk olunur; mahall-i nefs olduğu için; yukâlu: عَظِيمُ النَّفْسِ أَيِ الْجَسَدِ Ve yavuz göze ıtlâk olunur ki derhâl nazarı isâbet eder, nefes gibi mü’essir olduğuna mebnî; yukâlu: أَصَابَتْهُ نَفْسٌ أَيْ عَيْنٌ Ve göz değirmek ma’nâsına masdar olur; tekûlu: نَفَسْتُهُ بِنَفْسٍ أَيْ أَصَبْتُهُ بِعَيْنٍ Ve عِنْدَ ['inde] ma’nâsına müsta’meldir, mücâveret 'alâkasıyla; ve minhu kavluhu ta’âlâ hikâyeten 'an 'Îsâ 'aleyhi’s-selâm: ﴿تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلاَ أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ﴾ أَيْ مَا عِنْدِي وَمَا عِنْدَكَ أَوْ حَقِيقَتِي وَحَقِيقَتَكَ Ve bir nesnenin 'ayn ve cevherine ıtlâk olunur; tekûlu: جَاءَنِي بِنَفْسِهِ أَيْ بِعَيْنِهِ وَشْخِصِهِ Bunda te’kîdi mutazammın olur. Ve bir deriyi dibâgat edecek mikdâr palamut ve mazı makûlesi nesneye ıtlak olunur, dibâgatla gûyâ ki postekinin hayâtına medâr olur; tekûlu. أَعْطِنِي نَفْسًا أَمْعَسُ بِهِ مَنِيئَتِي أَيْ قَدْرَ دَبْغَةٍ مِمَّا يُدْبَغُ بِهِ الْأَدِيمُ مِنْ قَرَظٍ وَنَحْوِهِ Ve نَفْسٌ [nefs] 'Azamet ve 'izzet ma’nâlarına müsta’meldir; yukâlu: هُوَ ذُو النَّفْسِ أَيِ الْعَظَمَةِ وَالْعِزَّةِ وَالْهِمَّةِ Ve enfet ve hamiyyet ma’nâsınadır; yukâlu: هُوَ أَهْلُ النَّفْسِ أَيِ الْأَنْفَةِ Ve gayb ma’nâsına müsta’meldir, hakîkat-ı rûh nâ-ma’lûm olduğuna mebnî; kîle ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي﴾ اَلْآيَة أَيْ غَيْبِي Ve irâde ve meşiyyet ma’nâsına müsta’meldir, mülâbese tasavvuruna mebnîdir; yukâlu: هَكَذَا نَفْسُهُ أَيْ إِرَادَتُهُ Ve işkence ve 'ukûbet ma’nâsına müsta’meldir; kîle ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿وَيُحَذِّرُكُمُ اللهُ نَفْسَهُ﴾ أَيْ عُقُوبَتَهُ Şârih der ki pes نَفْسٌ [nefs] on beş ma’nâya müsta’mel olup mecmû’unun cem’i أَنْفُسٌ [enfus] ve نُفُوسٌ [nufûs] gelir, nesîm-i havâ ma’nâsından me’hûzdur. İntehâ.

is. ar. cm: nüfûs, enfüs. 1. Ruh, can, hayat. n. 2. Hayât-ı hayvânî, insandaki hayvâniyyet, şehvete ve yiyip içmek gibi ihtiyâcât-ı maddiyeye olan meyl-i tabîî: nefsine mağlûb olmak. اماره نفس nefs-i emmâre = insanı kötülüğe sevk eden şehvet. لوامه نفس nefs-i levvâme = kötülüğü işledikten sonra vehâmetini ibrâzla levm ve takbîh ederek muazzeb eden hâl, vicdan rahatsızlığı. مطمئنه نفس nefs-i mutmainne = iyiliği kötülükten fark ve temyîz ederek, adama vazîfe-i insaniyyeti tanıttıran kuvvet. ناطقه نفس nefs-i nâtıka = rûh-ı insanî. 3. Şahıs, zât, kendi: herkes kendi nefsini düşünürken, Fahr-i Âlem efendimiz herkese şefâat edecektir. 4. Asıl, cevher, ayn, mâye: nefsü’l-emr. 5. Bir şeyin mülhakâtından sarf-ı nazarla asıl kendisi, merkezi: nefs-i Bağdâd’da sâkin. 6. Menî, nutfe, bel suyu: balık nefsi = ispermeçet.

(a. i. c. : enfüs, nüfûs) : 1) ruh, can, hayat. 2) insanın yeme içme gibi biyolojik ihtiyaçları. 3) kendi, şahıs. Bi-n-nefs : bizzat. 4) asıl, maya, cevher. 5) bir şeyin tâ kendisi. 6) döl-suyu.

(a. i. c. : enfüs, nüfûs) : (bkz. : nefs).

(a. i. c. : enfâs) : 1) soluk. Dîk-i nefes : tıknefes, nefes darlığı. 2) soluk alacak kadar geçen zaman, an. 3) okuyup üfleme. 4) ed. bektâşi tekkelerinde okunan manzum söz. nefes-i vâpsîn : son nefes.

üfleme.

اَلنَّفَشُ [en-nefeş] (fethateynle) ve اَلنُّفَّاشُ [en-nuffâş] (رُمَّانٌ [rummân] vezninde) ve اَلنَّوَافِشُ [en-nevâfiş] Gece otlakta çobansız mesîb terk olunmuş mevâşîye denir; yukâlu: إِبِلٌ نَفَشٌ وَنُفَّاشٌ وَنَوَافِشُ إِذَا تُرِكَتْ لَيْلاً بِلاَ رَاعٍ Ve نَفَشٌ [nefeş] (fethateynle) Yüne denir, صُوفٌ [sûf] ma’nâsına. Ve ucuzluğa ve bolluğa denir; yukâlu: بَلَدٌ ذُو نَفَشٍ أَيْ خِصْبٍ