اَلْقَوْلُ [el-kavl] (kâf’ın fethi ve vâv’ın sükûnuyla) Söylemek, tekellüm ma’nâsına.

اَلْقُوَّلُ [el-kuvvel] (kâf’ın zammı ve vâv’ın fethi ve teşdîdiyle) قَائِلٌ [kâ’il]in cem’i, söyleyiciler ma’nâsına,رَاكِعٌ [râki’] ile رُكَّعٌ [rukka’] gibi.

اَلْقَوْلُ [el-kavl] (kâf’ın fethi ve vâv’ın sükûnuyla) Söze denir, kelâm ma’nâsına, 'alâ-kavlin mutlakan lisânın mezl ve neşr ve ifşâ eylediği ya’nî tekellüm eylediği sözden 'ibârettir, gerek tâmm ve gerek nâkıs olsun; cem’i أَقْوَالٌ [akvâl] ve cem’ü’l-cem’i أَقَاوِيلُ [ekâvîl]dir; tekûlu: سَمِعْتُ قَوْلَهُ أَيْ كَلَامَهُ أَوْ هُوَ كُلُّ لَفْظٍ مَذَلَ بِهِ اللِّسَانُ تَامًّا أَوْ نَاقِصًا Pes tefsîreyn beyninde fark olur, zîrâ tefsîr-i evvel kelâm-ı nefsîye de şâmildir ve sânî muhassas bi’l-lisândır, kezâlik tefsîr-i evvelden murâd kelâm-ı mürettebdir ki eczâsı tâmm ve müstagnî olan sözdür, nahviyyûnun جُمْلَةٌ [cumlet] dedikleridir. Pes ona göre زَيْدٌ قَائِمٌ kelâmına قَوْلٌ [kavl] denir, yâlnız زَيْدٌ lafzına denmez ve sânîye göre cümleye ve زَيْدٌ [Zeyd]e ve قَائِمٌ [kâ’im]e قَوْلٌ [kavl] ıtlâk olunur. Bu sûrette beynlerinde 'umûm ve husûs min-vech olur. Ve ba’zılar dedi ki قَوْلٌ [kavl] hayr olan söze ve قِيلٌ [kîl] ve قَالٌ [kâl] ve قَالَةٌ [kâlet] şerr olanına mahsûstur. Ve 'alâ-re’yin قَوْلٌ [kavl] kelimesi masdardır ve قِيلٌ [kîl] ve قَالٌ [kâl] ismlerdir. Ve ba’zılar dedi ki قَوْلٌ [kavl] ve قِيلٌ [kîl] kâf’ın kesriyle ve قَوْلَةٌ [kavlet] kâf’ın fethiyle ve مَقَالٌ [mekâl] ve مَقَالَةٌ [mekâlet] mîm’lerin fethiyle masdarlardır, söylemek ma’nâsınadır; hayr ve şerrde müsta’meldir; yukâlu: قَالَ الرَّجُلُ يَقُولُ قَوْلًا وَقِيلًا وَقَوْلَةً وَمَقَالًا وَمَقَالَةً إِذَا تَكَلَّمَ Mü’ellifin Basâ’ir’de beyânına göre قِيلٌ [kîl] ve قَالٌ [kâl] ki ismlerdir fuzûl-i kelimâtta isti’mâl olunurlar, Fârisîde güft ü gû ve Türkîde söz sav ta’bîr olunur; ve minhu ennehu 'aleyhi’s-selâm: “نَهَى عَنْ قِيلٍ وَقَالٍ” Ve bunlar 'inde’l-ba’z fi’l-asl fi’l-i mâzî olmakla binâ-i mahkî üzere âhirleri meftûhtur ve 'inde’l-ba’z ismiyyet sebebiyle mecrûrdur. Ve قَوْلٌ [kavl] Vücûh-ı ‘adîdeye ıtlâk olunur: azheri, nutk vâsıtasıyla hârice ibrâz olunan hurûftan mürekkeb lafzdır, gerek müfred ve gerek cümle olsun; Fârisîde sühan ve Türkîde söz denir. Sânî nefs-i insânîde kable’l-ibrâz mutasavver olana ıtlâk olunur; yukâlu: فِي نَفْسِي قَوْلٌ Sâlis i’tikâd ma’nâsına müsta’meldir; yukalu: فُلَانٌ يَقُولُ بِقَوْلِ أَبِي حَنِيفَةَ Râbi’ bir nesneye delâlet ma’nâsınadır; yukâlu: إَمْتَلَأَ الْحَوْضُ فَقَالَ قَطْنِي Hâmis bir nesneye kasd ve ‘inâye-i sâdık ma’nâsınadır; yukâlu: فُلَانٌ يَقُولُ بِكَذَا أَيْ يَقْصِدُهُ بِعِنَايَةٍ صَادِقَةٍ Sâdis ehl-i ma’kûl hadd ve ta’rîf ma’nâsına isti’mâl ederler; yekûlûne إِنَّ قَوْلَ الْجَوْهَرِ كَذَا Sâbi’ ilhâm ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قِيلَ بِهِ أَيْ أُلْهِمَ

s. pl. of قائل Sayers.

s. (pl. اقوال) 1. An assertion; a formulated opinion. 2. An expressed promise. 3. An agreement.

Yanan odun vesâireden kalan toz, remâd, hâkister.

iz. ar. cm: akvâl. 1. Söz, lakırtı, sühan, güftâr: onun kavliyle hareket ediyor; filânın kavline göre; Hazret-i Ali’nin akvâl-i mübârekesi. 2. Fiil mukâbili: fiili kavline mutâbık; akvâli ef’âline benzemiyor. 3. Söz bir etme, sözleşme, mukâvele, muvâfakat: biz onunla kavl ettik; kavil ve karar etmişler.

(a. i. c. : akvâl) : 1) lâkırdi, söz. (bkz. : güftâr, kelâm, suhan).

i. 1. İnsanın omuz başından parmakları ucuna dek olan uzvu, zirâ’, pazu: kollarını bağladı; kollarını açtı. 2. Atın ön ayağı: atın sağ kolu ağrıyor. 3. Libâsın kola gelen, kolu saran kısmı, yen, kümm, âstîn: bu setrenin kolları dar. 4. Gömlek yeninin ucu makamında eğreti kolalı keten bezi: yaka kol [yakalık ve kolluk da denir.] 5. Ağaç dalı, gusn, şah: çınar ağacı her tarafa kol atmış; kol kanat uzatmış. 6. Şube, bölük, taraf, kısım: Tuna, mansabına yakın mahalde birkaç kola ayrılır; Alp cibâli müteaddid kollara münkasimdir; avcılar üç kola ayrıldı. 7. as. Bir ordunun münkasim olduğu aksâmın beheri, cenâh: sağ kol = meymene; sol kol = meysere; ileri kol = mukaddime; geri kol = dümdâr. 8. Muhâfaza veya teftiş için ayrılıp gezdirilen asker heyeti: kol gezmek; kola çıkmak. 9. Bir heyetin münkasim bulunduğu şube ve zümrelerin beheri: Halvetî tarîkatının Hâlidî ve Sünbülî kolu. 10. Oyuncu vesâire takımı: zuhûrî kolu; kol oyunu. 11. Bir şey kapamak veya bir şeye dayanmak üzere kol sûretinde uzanan ağaç, demir vesâire: kapı kolu. 12. Bazı âlât ve edevâtın sapı, tutulacak veya çevrilecek cüz’ü: dikiş makinesinin kolu. 13. bh. Bir halatın kalınlığını teşkil eden iplerin beheri: üç dört koldan mürekkep halat.

s. 1. A male slave. 2. (formerly) A Janissary. 3. A servant of God, a mortal, a human being; also, a pious man.