اَلْقَمْعُ [el-kam’] (kâf’ın fethi ve mîm’in sükûnuyla) Zikr olunan çevgân ile vurmak. Ve kahr ve galebe etmeğe dahi derler. Ve قَمْعٌ [kam’] Şîşenin meselâ ağzına huni komağa dahi derler içine yağ yâhûd gül-âb komak için; tekûlu: قَمَعْتُ الْوَطْبَ إِذَا وَضَعْتَ فِي رَأْسِهِ الْقِمْعَ Ve وَطَبٌ [vatb] tâ-i mühmelenin sükûnuyla tuluma [derler]. Ve قِمْعٌ [kim’] (kâf’ın kesriyle) Huniye derler, 'alâ-mâ se-yecî’u.

اَلْقَمَعُ [el-kama’] (fethateynle kezâlik) Cem’i. Ve قَمَعٌ [kama’] Şol sivilcelere dahi derler ki göz kirpiği dibinde zâhir olur. Ve zikr olunan sivilcelerin çıkmasına dahi derler; tekûlu minhu: قَمِعَتْ عَيْنُهُ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ Ve قَمَعٌ [kama’] Kezâlik şol sineğe derler ki ziyâde ıssı havâda devenin ve âhûnun üzerine konar.

اَلْكِمْعُ [el-kim’] (kâf’ın kesriyle) ve اَلْكَمِيعُ [el-kemî’] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) Arkadaşa ve hem-firâşa denir; yukâlu: هُوَ كِمْعُهُ وَكَمِيعُهُ أَيْ ضَجِيعُهُ Ve كِمْعٌ [kim’] Kaftana ve kapamaya denir; yukâlu: جَاءَ وَعَلَيْهِ كِمْعٌ أَيْ قَبَاءٌ Ve kenarları yüksek ortası obruk oturaklı yere denir. ‘Alâ-kavlin çukur ve alçak yere denir. Ve كِمْعُ الْوَادِي [kim’u’l-vâdî] derenin bir cânibine denir; yukâlu: نَزَلُوا فِي كِمْعِ الْوَادِي أَيْ فِي نَاحِيَتِهِ Ve mahal ve mevzi’ ve mesken ma’nâsınadır; ve minhu yukâlu: فُلاَنٌ فِي كِمْعِهِ أَيْ فِي بَيْتِهِ وَمَوْضِعِهِ

s. A certain disease of the eye, with swelling and inflammation.

اَلْقِمْعُ [el-kim’] (kâf’ın kesriyle) ve اَلْقِمَعُ [el-kima’] (عِنَبٌ [‘ineb] vezninde) Bunlar da hurmâ dânesinin dibinde kehrübâ tarzında yapışık pula denir. Ve dühn makûlesi vaz’ olunacak kabın ağzına sokulan huniye denir.

اَلْقَمِيعُ [el-kamî’] (شَرِيفٌ [şerîf] vezninde) Deve hörgücünün omurga mührelerinin yukarısına denir.

الْقَمْءُ [el-kam’] (مَنْعٌ [men’] vezninde ) ve الْقَمَاءَةُ [el-kamâ’et] (سَحَابَةٌ [sehâbet] vezninde) ve الْقَمَاءُ [el-kamâ’] (سَحَابٌ [sehâb] vezninde) Davar tavlanıp semirmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَمَأَتِ الْمَاشِيَةُ قُمُوءًا وَقُمُوءَةً وَقَمْئًا وَقَمَاءَةً وَقَمَاءً مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا سَمِنَتْ Ve devâbb ve mevâşî otlu ve çayırlı mekânda ikâmet eylemek ma’nâsınadır ki simen ve kuvvetlerine sebebdir; yukâlu: قَمَأَتِ الإِبِلُ بِالْمَكَانِ أَيْ أَقَامَتْ بِهِ لِخِصْبِهِ فَسَمِنَتْ Ve bir mahal mizâca uyup yaramak ma’nâsınadır; yukâlu: قَمَأَهُ الْمَكَانُ إِذَا وَافَقَهُ

(a. i.) : ezme, kırma; zaptetme.

اَلْقَمَعُ [el-kama’] (fethateynle) Havâda toz ve duman şeklinde görünen nesneye denir ki pusarık ta’bîr olunur; yukâlu: مَا هَذَا الْقَمَعُ فِي السَّمَاءِ وَهُوَ كَالْعَجَاجِ يَثُورُ فِي السَّمَاءِ Ve boğazda boğurtlağın ucuna, 'alâ-kavlin boğum başına denir ki akciğere nefes girecek mecrâdan 'ibârettir. Ve gözde kirpik diplerinde çıkan hurde sivilcelere denir, 'alâ-kavlin gözün pınarı fâsid olmakla kıpkızıl olmak yâhûd gözün pınarının eti şişip gömgök olmak yâhûd göze 'ameş ‘ârız olmakla nûru fersiz za’îf olmak ma’nâsınadır; yukâlu: قَمِعَتْ عَيْنُهُ قَمَعًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا فَسَدَ مُوقُهَا وَاحْمَرَّ أَوْ كَمِدَ لَحْمُ مُوقِهَا وَوَرِمَ أَوْ عَمِشَ وَقَلَّ نَظَرُهَا Ve atın art ayağının siniri başı kaba ve kalın olmak ma’nâsınadır ki me’âyîbdendir; yukâlu: قَمِعَ عُرْقُوبُ الْفَرَسِ إِذَا غَلُظَ رَأْسُهُ Ve atın bir dizi âherinden yoğun olmak ma’nâsınadır; yukâlu: قَمِعَ الْفَرَسُ إِذَا غَلُظَتْ إِحْدَى رُكْبَتَيْهِ عَنِ الْأُخْرَى Ve قَمَعٌ [kama’] Boğazda hancerede olan yumruca küçük kemikçeğize denir. Ve deve köşeğinin hörgücü yağ bağlayıp kabarıp kalkmak ma’nâsınadır; yukâlu: قَمِعَ الْفَصِيلُ إِذَا أَجْذَى فِي سَنَامِهِ وَتَمَكَ فِيهِ الشَّحْمُ Ve devâyı süfûf olarak ağza atmak ma’nâsınadır; yukâlu: قَمِعَ الدَّوَاءَ إِذَا قَمِحَهُ Ve göze düşmüş çörçöp ve toz makûlesini hâtem kulpuyla ve sâ’ir nesne ile çıkarmak ma’nâsınadır; yukâlu: قَمِعَتْ عَيْنُهُ إِذَا وَقَعَ فِيهَا الْقَذَى فَاسْتُخْرِجَ بِالْخَاتَمِ

s. 1. A striking with a mallet or club. 2. A knocking one on the head. 3. A driving, turning one back or away. 4. A subjugating.