sıf. [ar. lûgat-ı ânifeden me’hûz] 1. Sahte, taklit, resmî ve sahîh olmayıp, bir sahtekâr tarafından taklîden ve kıymetsiz bir madenden yâhut eksik olarak yapılmış (sikke): kalp akçe, lira; bu lira, bu mecidiye kalptır. 2. Yalandan cesâret satıp, hakîkatte pek korkak ve işe yaramaz olan: kalp adamdır; pek kalp çıktı. 3. Yalancı, her tavır ve hâli sahte, kendisine güvenilmez: öyle kalp adamlarla iş mi görülür?

اَلْقَلْبُ [el-kalb] (kâf’ın fethi ve lâm’ın sükûnuyla) Bir nesneyi geriye döndürmek ve çevirmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَلَبَ الشَّيْءَ قَلْبًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا حَوَّلَهُ عَنْ وَجْهِهِ Ve bir kimsenin yüreğine vurmak yâhûd dokunmak ma’nâsınadır, gerek hakîkî olsun ve gerek ma’nevî olsun ki gönüle dokunmak ta’bîr olunur; yukâlu: قَلَبَ فُلاَنًا قَلْبًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالثَّانِي إِذَا أَصَابَ فُؤَادَهُ Ve bir nesneyi tersine çevirmek ve içerisini taşra döndürmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَلَبَ الشَّيْءَ إِذَا حَوَّلَ ظَهْرَ لِبَطْنٍ Burada lâm, عَلَى ['alâ] ma’nâsınadır.

Değişken, uyumlu, hamarat, mahir, becerikli, elinden çok iş gelen, çabuk değişen, çevreye hemen uyum sağlayan, değişmeye müsait.

iz. ar. cm: kulûb. 1. Yürek, merkez-i hayât addolunan uzuv ki göğsün sol tarafında mahrûtiyyü’ş-şekl bir parça etten ibâret olup, kanı bütün bedene neşr ve yine celbederek dâimî harekette bulunur: kalbim çarpıyor; kalbimde bir ağrı duyuyorum. 2. Merkez-i hissiyyât ve infiâlât olan gönül, fuâd, dil: kalbimdeki muhabbet; kalbinde kin ve garaz tutmak. Kalp kırmak = gönül kırmak, dilgîr etmek. محبوب القلوب mahbûbü’l-kulûb = herkesin sevdiği, umûmun muhabbetine mazhar. 3. Mc. Her şeyin ortası, merkezi: ordunun kalbi = kalbgâhı; tâ kalbine vurdu.

Hükümeti devirme, değişim.

Dönüştürmek. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; çevirmek, döndürmek, ters çevirmek, incelemek, teftiş etmek, bir o yana bir bu yana çevirip durmak, didik didik etmek, evirip çevirmek, kaşık vb ile karıştırmak, iyice aramak, yuvarlamak, sayfaları çevirmek, tersine çevirmek.

(a. s.) : 1) kalbe mensup, kalble ilgili. Emrâz-ı kalbiyye : kalb hastalıkları. 2) içten, gönülden. Kalbiyy-üş-şekl : yürek biçi minde olan.

(a. i. c. : kulûb) : 1) yürek. 2) yürek hastalığı. 3) gönül. 4) mec. her şeyin ortası, ehemmiyetli, alıcı noktası.

Kalp, merkez, öz, ilik, yürek. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; can, çekirdek, orta, dönüştürme, merhamet, tersine döndürme, bir ot türü, devirme, akıl, en çok tercih edilen kısım, evirip çevirme, yukarı çevirme, tersine çevirme, şefkat, cevher, gönül, şuur, en iyi kısım, değerli taş.

iz. ar. cm: kulûb. 1. Yürek, merkez-i hayât addolunan uzuv ki göğsün sol tarafında mahrûtiyyü’ş-şekl bir parça etten ibâret olup, kanı bütün bedene neşr ve yine celbederek dâimî harekette bulunur: kalbim çarpıyor; kalbimde bir ağrı duyuyorum. 2. Merkez-i hissiyyât ve infiâlât olan gönül, fuâd, dil: kalbimdeki muhabbet; kalbinde kin ve garaz tutmak. Kalp kırmak = gönül kırmak, dilgîr etmek. محبوب القلوب mahbûbü’l-kulûb = herkesin sevdiği, umûmun muhabbetine mazhar. 3. Mc. Her şeyin ortası, merkezi: ordunun kalbi = kalbgâhı; tâ kalbine vurdu.