اَلْقَطْرُ [el-katr] (kâf’ın fethi ve tâ’nın sükûnuyla) Yağmurdur, matar ma’nâsına. Ve قَطْرَةٌ [katret]in cem’i dahi gelir. Ve قَطْرٌ [katr] Bir nesne damlamağa dahi derler; yukâlu: قَطَرَ الْمَاءُوَغَيْرُهُ يَقْطُرُ قَطْرًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ Ve damlatmak ma’nâsına da gelir; yukâlu: قَطَرْتُهُ أَنَا يَتَعَدَّى وَلَا يَتَعَدَّى Ve قَطْرٌ [katr] Katran sürmeğe de derler; yukâlu: قَطَرْتُ الْبَعِيرَ إِذَا طَلَيْتَهُ بِالْقَطِرَانِ

اَلْقِطْرُ [el-kitr] (kâf’ın kesri ve tâ’nın sükûnuyla) Nuhâstır, bakır ma’nâsına. Ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿مِنْ قَطِرَانٍ﴾ (إبراهيم 50) Kezâlik bir cins bürddür ki ona قِطْرِيَّةٌ [kitriyyet] derler.

s. (n. u. قطرە) Drops of liquid; falling rain.

s. pl. of قطار, q. v.

vn. & s. A buying in bulk by guess or estimation.

اَلْقَطَرُ [el-katar] (fethateynle) Bir kimse meselâ bir sepet yâhûd bir denk buğdayı vezn edip geri kalanını vezn eylemeyip ona kıyâs ve tahmînle ahz eylemek ma’nâsınadır ki مُقَاطَرَةٌ [mukâtaret] dahi denir; ism mevki’inde müsta’mellerdir. Kâle’ş-şârih ve minhu hadîsu İbn Sîrîn: hأَنَّهُ كَانَ يَكْرَهُ الْقَطَرَ وَهُوَ أَنْ يَزِنَ الرَّجُلُ جُلَّةً أَوْ عِدْلاً مِنْ حَبٍّ فَيَأْخُذَ مَا بَقِيَ عَلَى حِسَابِ ذَلِكَ وَلاَ يَزِنُهُh ve yukâlu: لَهُ الْمُقَاطَرَةُ وَكَأَنَّهُ مَأْخُوذٌ مِنْ قِطَارِ الْإِبِلِ لاَ تُبَاعُ بَعْضُهُ بَعْضًا Ve قَطَرٌ [katar] katîf ile 'Umân beyninde bir belde adıdır. Zikr olunan siyâb-ı kitriyye ona mensûbdur, gayr-i kıyâs üzere. Kezâlik نَجَائِبُ قَطَرِيَّاتٌ [necâibu katariyyât] dedikleri soy develer oraya mensûblardır.

(a. i. c. : aktar) : 1) yan, taraf, bölük, cihet. 2) mat. köşegen, çap. Nısıf kutur : yarıçap.

(a. i. katre’nin c.) : damlalar, (bkz. : katarât).

iz. ar. cm: aktâr. 1. Taraf, cânib, nâhiye, mahall: aktâr-ı şimâliyyede yaşayan hayvanât; aktâr-ı kutbiyyenin bürûdeti; aktâr-ı baîdeye seyâhat etmek. [bu mana ile başlıca cem’i müsta’meldir.] 2. rt. [hendesede] dâirenin merkezinden geçmek şartıyla, muhîtinin bir tarafından diğer tarafına dek uzanan hatt-ı müstakîm ki dâirelerin ve üstüvânî ya kürevî şeylerin ölçüsüdür: kürre-i arzın kutru (çapı); bir metre kutrunda (çapında) bir ağaç.

vulg. kutur, s. (pl. اقطار) 1. A region, district. 2. A diameter of a circle; an axis. 3. Wood of aloes, lign-aloes.