(a. i.) : katran.

iz. ar. Çam ağacından veya maden kömüründen çıkarılan koyu ağır kokulu ve lüzûcetli (yapışkan) bir mâyi ki sanâyide ve tıpta kullanılır: katran suyu = katrandan çıkarılan mâyi-i tıbbî. Katran hapı, katran rûhu = fr. créosote denilen ilaç.

اَلْقَطْرُ [el-katr] (سَطْرٌ [satr] vezninde) ve اَلْقُطُورُ [el-kutûr] (خُطُورٌ [hutûr] vezninde) ve اَلْقَطَرَانُ [el-katarân] (fetehâtla) Damlamak ma’nâsınadır; yukâlu: قَطَرَ الْمَاءُ وَالدَّمْعُ قَطْرًا وَقُطُورًا وَقَطَرَانًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا سَقَطَ قَطْرَةً ve yukâlu: قَطَرَتْ اِسْتُهُ إِذَا مَصَلَتْ Ya’nî “İshâle uğradı.” Ve قَطْرٌ [katr] Müte’addî olur, damlatmak ma’nâsına; yukâlu: قَطَرَهُ اللهُ قَطْرًا Ve قَطْرٌ [katr] Damlayan şey’e denir ki damla ta’bîr olunur. Müfredi قَطْرَةٌ [katret]tir; cem’i قِطَارٌ [kitâr]dır kâf’ın kesriyle. Ve قَطْرٌ [katr] Vâsit ile Basra beyninde bir mevzi’ adıdır. Ve قَطْرٌ [katr] Kezâlik masdar olur, develeri katarlamak ma’nâsına; yukâlu: قَطَرَ الْإِبِلَ قَطْرًا إِذَا قَرَّبَ بَعْضَهَا إِلَى بَعْضٍ عَلَى نَسَقٍ Ve قُطُورٌ [kutûr] Pek sür’atle gitmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ فِي الْأَرْضِ قُطُورًا إِذَا ذَهَبَ وَأَسْرَعَ Ve قَطْرٌ [katr] Bir adamı 'unf ve şiddetle yere çalmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ فُلاَنًا إِذَا صَرَعَهُ صَرْعَةً شَدِيدَةً Ve esvâb dikmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ الثَّوْبَ إِذَا خَاطَهُ Ve bir semte alıp getirmek ma’nâsına müsta’meldir ve nefy makâmına mahsûstur; tekûlu: مَا أَدْرِي مَنْ قَطَرَهُ وَمَنْ قَطَرَ بِهِ أَيْ أَخَذَهُ

اَلْقَطْرَانُ [el-katrân - el-kitrân] (kaf’ın fethi ve kesriyle) ve اَلْقَطِرَانُ [el-katirân] (ظَرِبَانٌ [daribân] vezninde) أَبْهَلٌ [ebhel] ve أَرْزٌ [erz] makûlesi ağaçların 'usâresine denir ki Türkîde dahi katrân derler. Ve قَطِرَانُ [katirân] (ظَرِبَانٌ [daribân] vezninde) Bir şâ’irin adıdır. Ve 'Ömer b. 'Abbâd el-'Adevî ve 'Abbâd b. Ziyâd b. Ebîh nâm kimselerin iki re’s yağız atlarının ismidir.

اَلْقَطْرَانُ [el-katrân - el-kitrân] (kaf’ın fethi ve kesriyle) ve اَلْقَطِرَانُ [el-katirân] (ظَرِبَانٌ [daribân] vezninde) أَبْهَلٌ [ebhel] ve أَرْزٌ [erz] makûlesi ağaçların 'usâresine denir ki Türkîde dahi katrân derler. Ve قَطِرَانُ [katirân] (ظَرِبَانٌ [daribân] vezninde) Bir şâ’irin adıdır. Ve 'Ömer b. 'Abbâd el-'Adevî ve 'Abbâd b. Ziyâd b. Ebîh nâm kimselerin iki re’s yağız atlarının ismidir.

vulg. katran, s. 1. Tar. 2. Chian turpentine. 3. Crude naphtha, liquid bitumen.

vn. & s. A falling in drops, dropping, dripping.

اَلْقَطَرَانُ [el-katarân] (fethateynle) Su ve suyun gayrı damlamak.

اَلْقَطِرَانُ [el-katirân] (kâf’ın fethi ve tâ’nın kesriyle) Katran dedikleri ma’rûf nesne.