اَلْقِدُّ [el-kidd] (kâf’ın kesriyle) Deriden yapılan kaba denir, niteki قِحْفٌ [kihf] ağaçtan olanına denir. Ve قِدٌّ [kidd] Kamçıya ıtlâk olunur, fethle قَدٌّ [kadd] gibi ki zikr olundu. Ve dibâgat olunmamış ham deriden uzunluğuna kesilmiş kayışlara ve sırımlara denir; kamçıya ıtlâkı bundandır. Müfredi قِدَّةٌ [kiddet]tir hâ’yla. Ve قِدَّةٌ [kiddet] Uzun uzadı tarîkaya ıtlâk olunur. Ve Kilâb kabîlesi yurdunda bir su adıdır; bunda tahfîfle de zebân-zeddir. Ve قِدَّةٌ [kiddet] Ârâ’ ve ehvâları muhtelif olan fırkalardan bir fırkaya ıtlâk olunur. Cem’i قِدَدٌ [kided] gelir, عِنَبٌ ['ineb] vezninde ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿كُنَّا طَرَائِقَ قِدَدًا﴾ أَيْ فِرَقًا مُخْتَلِفَةً أَهْوَاءُهَا

اَلْقُدُّ [el-kudd] (kâf’ın zammıyla) Bir nev’ deniz balığının ismidir.

Uzunlamasına kesmek, dilimlemek.

اَلْقَضُّ [el-kadd] (kâf’ın fethi ve dâd’ın teşdîdiyle) İnciyi delmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَضَّ اللُّؤْلُؤَةَ قَضًّا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا ثَقَبَهَا Ve bir nesneyi dövüp hurd etmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَضَّ الشَّيْءَ إِذَا دَقَّهُ Ve kazığı yerinden çekip koparmak ma’nâsınadır; yukâlu: قَضَّ الْوَتِدَ إِذَا قَلَعَهُ Ve sevîka kand ve şeker gibi kuru nesne katmak ma’nâsınadır; yukâlu: قَضَّ السَّوِيقَ إِذَا أَلْقَى فِيهِ يَابِسًا كَقَنْدٍ أَوْ سُكَّرٍ Ve قَضٌّ [kadd] Vasf olur, topraklı ve molozlu yere denir, قَضِضٌ [kadid] gibi ki كَتِفٌ [ketif] veznindedir, ke-mâ se-yuzkeru. Ve قَضٌّ [kadd] Ta’âm makûlesi nesneye toprak ve moloz isâbet eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: قَضَّتِ الْبَضْعَةُ قَضًّا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا أَصَابَهَا مِنَ الْقَضَضِ شَيْءٌ Ve قَضٌّ [kadd] (ve kâf’ın kesriyle) Cemî’ ma’nâsınadır, ke-mâ se-yuzkeru.

[edil.] karnı ağrımak, karnı ağrımak.

Şerit. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; deri kayış, kayış, kemer, kırbaç.

Belki, …yapabilir. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; mazi fiil öncesinde fiilin kesin olarak yerine getirildiğini ifade eder, şimdiden, zaten, mişli geçmiş zamanı ifade eder, [muzari fiil öncesinde] ara sıra, …olabilir, muhakkak, kesinlikle, gerçekten, arada sırada, bazan, çoğu kez, olur ki, imkan dahilinde, muhtemelen, büyük olasılıkla, … olabilir, bazen (muzari ile), zaten (mazi fiille), yeter (isim fiil), gereken (isim), şimdiden (mazi fiille), belki (muzari ile), ara sıra (muzari ile), …yapabilir (muzari ile), …olabilir (muzari ile), kesinlikle (mazi fiille), …miş (mazi fiille mişli geçmiş), …mış, kafi yeter!.

(a. i.) : boy. Serv-kadd : servi boylu, (bkz. : kamet). kadd-i bâlâ : uzun boy. kadd-i bülend : yüksek, uzun boy. kadd-i mevzun : mevzun, biçimli boy.

Biçim, ebat, yapı. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; şekil, endam, boy, bazı halk türküleri makamında irabı fasih olarak düzenlenen, miktar, fizik.

Sürü olarak yaşayan 1-1,5 m boyda eti yenir bir balık türü.