vn. & s. 1. A kneading. 2. A creating out of nothing; creation.

s. The cessation of a religious fast.

اَلْفَطْرُ [el-fatr] (سَطْرٌ [satr] vezninde) İsmdir, yarığa denir, şikâf ma’nâsına. Cem’i فُطُورٌ [futûr]dur, yukâlu: فِيهِ فَطْرٌ أَيْ شَقٌّ Ve فَطْرٌ [fatr] Masdar olur, yarmak ma’nâsına; yukâlu: فَطَرَ الشَّيْءَ فَطْرًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَالْأَوَّلِ إِذَا شَقَّهُ Ve hayvânın memesini baş parmak ve şehâdet parmaklarıyla sağmak, ‘alâ-kavlin parmakların uçlarıyla sağmak ma’nâsınadır; yukâlu: فَطَرَ النَّاقَةَ إِذَا حَلَبَهَا بِالسَّبَّابَةِ وَالْإِبْهَامِ أَوْ بِأَطْرَافِ أَصَابِعِهِ Ve hamur mayalanmaksızın ekmek yapmak ma’nâsınadır; yukâlu: فَطَرَ الْعَجِينَ إِذَا اخْتَبَزَهُ مِنْ سَاعَتِهِ وَلَمْ يُخَمِّرْهُ Ve deriyi dibâgata kandırmayıp yufkaca yapmak ma’nâsınadır; yukâlu: فَطَرَ الْجِلْدَ إِذَا لَمْ يُرْوِهِ مِنَ الدِّبَاغِ Ve فَطْرٌ [fatr] ve فُطُورٌ [futûr] (ظُهُورٌ [zuhûr] vezninde) Dâbbe kısmının azı dişi zuhûr eylemek ma’nâsınadır ki azısını yarmak ta’bîr olunur; yukâlu: فَطَرَ نَابُ الْبَعِيرِ فَطْرًا وَفُطُورًا إِذَا طَلَعَ Ve فَطْرٌ [fatr] Yaratmak ma’nâsınadır; yukâlu: فَطَرَ اللهُ الْخَلْقَ أَيْ خَلَقَهُمْ Ve bir nesneyi ibtidâ’ îcâd eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: فَطَرَ اللهُ الْخَلْقَ أَيْ بَدَأَهُمْ Şârih بَرَأَهُمْ nüshalarını tahti’e eylemiştir, vâkı’â Basâ’ir’de dahi şârihe muvâfıktır. Ve فَطْرٌ [fatr] Bir nesneye başlamak ma’nâsınadır; yukâlu: فَطَرَ الْأَمْرَ إِذَا ابْتَدَأَهُ Ve bir nesneyi inşâ ve ihdâs eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: فَطَرَ الشَّيْءَ إِذَا أَنْشَأَهُ Ve bu zikr olunan îcâd ma’nâsından e’amdır. Ve فَطْرٌ [fatr] ve فِطْرٌ [fitr] (fâ’nın kesriyle) Oruçlu orucunu bozmak ma’nâsınadır; yukâlu: فَطَرَ الصَّائِمُ فَطْرًا وَفِطْرًا إِذَا أَكَلَ وَشَرِبَ Ve oruçlunun orucunu bozdurmak ma’nâsınadır; tekûlu: فَطَرْتُ الصَّائِمَ إِذَا جَعَلْتَهُ مُفْطِرًا

s. (pl. فطور) An interstice, a fissure.

اَلْفُطْرُ [el-futr] (fâ’nın zammıyla) ve اَلْفُطُرُ [el-futur] (zâmmeteynle) Bir nev’ mantar ismidir ki kattâldir, delice mantar dedikleridir; yüreği şakk eylediği için ıtlâk olundu. Ve فُطُرٌ [futur] Süt sağıldığı anda memede kalan süt fazlasına denir. Ve memenin delikleri üzere nümâyân olan süte denir: وَمِنْهُ مَا رَوَاهُ النَّضْرُ قَوْلَ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ وَقَدْ سُئِلَ عَنِ الْمَذِيِّ hهُوَ الْفُطُرُh Bu hadîste فُطُرٌ [futur] lafzını Nadr b. Şumeyl, fâ’nın zammıyla rivâyet eylemekle Hazret-i 'Ömer mezîyi kılletinden nâşî meme ağzında zâhir olan süt reşhasına teşbîh eylemiş olur. Ve Nadr’dan mâ-'adâ rüvât fâ’nın fethiyle rivâyet eylemeleriyle iki parmakla sağılan süte yâhûd zuhûrunu devenin azı dişinin zuhûrune teşbîh eylemiş olur.

iz. ar. Oruç açma, oruç bozma.

(a. i.) : zehirli mantar.

(a. i.) : oruç bozan. [adam]. îd-i fıtr : ramazan bayramı, şeker bayramı, (bkz. : sadaka-i fıtr).

(a. i.) : bot. zehirli mantar,

اَلْفُتُورُ [el-futûr] (ظُهُورٌ [zuhûr] vezninde) ve اَلْفُتَارُ [el-futâr] (fâ’nın zammıyla) Bir nesne hiddetten sonra sükûnet ve şiddetten sonra mülâyemet bulup süst ve bî-tâb olmak ma’nâsınadır; gevşemek ve fersizlenmek ta’bîr olunur; yukâlu: فَتَرَ الشَّيْءُ فُتُورًا وَفُتَارًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالثَّانِي إِذَا سَكَنَ بَعْدَ حِدَّةٍ وَلاَنَ بَعْدَ شِدَّةٍ Ve kızgın suyun harâreti nev’an geçip ılı olmak ma’nâsınadır; yukâlu: فَتَرَ الْمَاءُ إِذَا سَكَنَ حَرُّهُ Bu ma’nâlar ma’nâ-yı evvelde dâhil iken mü’ellif tahsîs eylemiştir. Ve bir nesneyi فِتْرٌ [fitr] ile ya’nî sere ile ölçmek ma’nâsınadır; yukâlu: فَتَرَ الشَّيْءَ إِذَا كَالَهُ بِفِتْرِهِ Ve فُتُورٌ [futûr] Bir adamın mefâsıl ve a’zâsı gevşeyip bedeni fersiz olmak ma’nâsınadır; yukâlu: فَتَرَ جِسْمُهُ فُتُورًا إِذَا لاَنَتْ مَفَاصِلُهُ وَضَعُفَ