(a. i.) : 1) korkma, bağırıp çağırma. 2) dayanamama. 3) ümitsizlik. 4) inleyip sızlanma.

iz. ar. Korkup ürkerek birinin himâye ve tesâhubüne kaçma, ibrâz-ı ye’s ve dehşet etme, mesâibe karşı sabır ve metânet fikdânı.

اَلْفَزْعُ [el-Fez’] (fâ’nın fethi ve zâ-yı mu’cemenin sükûnuyla) İbn ‘Abdullâh b. Rebî’a b. Cendel nâm kimsenin ismidir. Ve Kelb kabîlesinden bir kimsenin ismidir. Ve huzâ’a kabîlesinden bir kimsenin ismidir. Ve İbnu’l-Fez’ şol kimsedir ki Mansûr-ı 'Abbâsî zamânında İbrâhîm b. 'Abdullâh b. hasen b. 'Alî radıyallâhu 'anhum ile hurûc eylemekle bir takrîble dest-i Mansûr’a giriftâr ve ber-dâr olmuştur.

اَلْفَزَعُ [el-Feza’] (fethateynle) İsm-i İbn ‘Ukayk’tır ki tâbi’îndendir. Ve bir adamın dahi ismidir ki Munka’ cenâblarından rivâyet-i hadîs eyledi. Ve Feza’ b. Şehrân, has’am kabîlesi nesebinin ricâlindendir. Ve فَزَعٌ [feza’] Korkuya denir; cem’i أَفْزَاعٌ [efzâ’] gelir, hâlbuki فَزَعٌ [feza’] masdardır, ya’nî fi’l-asl masdar olup ism mevki’inde isti’mâl olunur yâhûd nev’ irâdesine mebnîdir; yukâlu: كُشِفَ عَنْ قَلْبِهِ الْفَزَعُ أَيِ الذُّعْرُ وَالْفَرَقُ İşbu kelimelerin medlûlü olan korku, adama bir korkunç nesneden 'ârız olan kalbin nefâr ve inkıbâzı hâletidir ki şerr ve mazarrat tevakku’undan neş’et eder, Fârisîde buna hirâs ve Türkîde belinleme ve uçunma ta’bîr olunur. Uyku içre ve nâgehân haykırıldıkta ‘ârız olan korku bu kabildendir, onun için خِفْتُ مِنَ اللهِ denir, فَزِعْتُ وَفَرِقْتُ وَذُعِرْتُ مِنَ اللهِ denmek câ’iz değildir. Ve işbu فَزَعٌ [feza’] kelimesi masdar olarak isti’mâl olunur; yukâlu: فَزِعَ فَزَعًا إِذَا فَرِقَ وَخَافَ Ve bir kimseden dâd ve feryâd edip istigâse ve istimdâd eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: فَزِعَ إِلَيْهِ وَمِنْهُ إِذَا اسْتَغَاثَهُ Ve meded ve imdâd eylemek ma’nâsına olmakla zıdd olur; yukâlu: فَزِعَ إِلَيْهِ إِذَا أَغَاثَهُ Ve bir kimseye sığınmak ma’nâsınadır; yukâlu: فَزِعَ إِلَيْهِ إِذَا لَجَأَ Ve uykudan belinleyip uyanmak ma’nâsınadır; yukâlu: فَزِعَ مِنْ نَوْمِهِ إِذَا هَبَّ

اَلْفِزْعُ [el-Fiz’] (fâ’nın kesriyle) Benî 'Âdât cemâ’atinden ism-i İbnu’l-Muceşşir’dir.

اَلْفَزَعُ [el-feza’] (fethateynle) Korku. Ve bu aslında masdar idi.

اَلْإِفْزَاعُ [el-ifzâ’] (hemzenin fethiyle) Gâh olur فَزَعٌ [feza’]ın cem’i gelir; tekûlu minhu: فَزِعْتُ إِلَيْكَ وَفَزِعْتُ مِنْكَ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ وَلَا تَقُلْ فَزِعْتُكَ Ve فَزَعٌ [feza’] Yardıma dahi derler, مَدَدٌ [meded] ma’nâsına. Kâle 'aleyhi’s-salâtu ve’s-selâm li’l-Ensâr: “إِنَّكُمْ لَتَكْثِرُونَ عِنْدَ الْفَزَعِ وَتَقِلُّونَ عِنْدَ الطَّمَعِ”