اَلْإِغْتِيَالُ [el-igtiyâl] (hemzenin ve tâ’nın kesriyle) Bi-ma’nâhu; yukâlu: غَالَهُ الشَّيْءُ وَاغْتَالَهُ إِذَا أَخَذَهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَدْرِ Mevcûd olan nüsah-ı Cevherî’de böyle vâki’ olmuştur, lâkin savâb yâ zamîrle yâhûd شَيْءٌ ile iktifâdır. Ve شَيْءٌ fâ’il olup ahz olması meşhûra münâsib değildir. Ve غَوْلٌ [gavl] Çok toprağa dahi derler, turâb-ı kesîr ma’nâsına. Ve غَوْلٌ [gavl] Bir mevzi’in ismi dahi gelir. Ve غَوْلٌ [gavl] Mefâze-i ba’îdeye dahi derler, kendide seyr edeni ekseriyyâ zâyi’ kıldığı için. Ve غَوْلٌ [gavl] Baş ağrısına dahi derler. Kâlallâhu ta’âlâ: ﴿لَا فِيهَا غَوْلٌ وَلَا هُمْ عَنْهَا يُنْزَفُونَ﴾ (الصافات، 47) أَيْ لَيْسَ فِيهَا غَائِلَةُ الصُّدَاعِ وَلَا يَسْكِرُونَ لِأَنَّهُ قَالَ فِي مَوْضِعٍ آخَرَ ﴿لَا يُصَدَّعُونَ عَنْهَا وَلَا يُنْزِفُونَ﴾ (الواقعة، 19) Ve Ebû 'Ubeyde eyitti: غَوْلٌ [gavl] ‘aklı zâyi’ kılmaktır.

اَلْغُولُ [el-gûl] (gayn’ın zammı ve meddiyle) Yaban âdemîsi ki ondan cinnle dahi ta’bîr olunur.

اَلْغُولُ [el-gûl] (gayn’ın zammıyla) Sebeb-i helâk olan nesneye denir; yukâlu: وَقَعَ فِي الْغُولِ أَيْ الْهَلَكَةِ ve yukâlu: غَالَتْهُ غُولٌ أَيْ أَهْلَكَتْهُ هَلَكَةٌ Ve âfet ve dâhiyeye denir; yukâlu: أَصَابَتْهُ الْغُولُ أَيِ الدَّاهِيَةُ ve سِعْلَاةٌ [si’lât] ma’nâsınadır ki tenhâ beyâbânda ba’zı şekl ile insâna mer’î olup idlâl ve telâ’ub eden bir cins cinn tâ’ifesine denir, Türkîde koncoloz ta’bîr olunur; cem’i أَغْوَالٌ [agvâl] ve غِيلَانٌ [gîlân] gelir gayn’ın kesriyle.

a. Easy, comfortable.

s. (pl. اغوال غولە، غلان،) 1. A demon of the wilds. 2. A serpent. 3. A calamity. 4. Death. 5. The world. 6. An evil-minded person or thing.

Kâleş’şârih ve fi’n-Nihâye ve fi’l-hadîsi: “لَا غُولَ وَلَا صَفَرَ” İbn Esîr dedi ki غُولٌ [gûl] cinn ve şeyâtînden bir cinstir. 'Arab zu’m ederler ki غُولٌ [gûl] tenhâ beyâbânda insâna suver-i muhtelife ile mütelevvin olarak mer’î olup yolundan idlâl ve ihlâk eder. Bunun vücûdunu Fahr-i enâm 'aleyhi’s-selâm nefy eyledi. Ve ba’zılar dedi ki menfî olan ‘ayn-ı غُولٌ [gûl] olmayıp belki suver-i muhtelife ile müşetekkil olarak insâna tasallutunu nefy eylediler, hattâ işbu: “إِذَا تَغَوَّلَتِ الْغِيلَانُ فَبَادِرُوا بِالْأَذَانِ” hadisi ve “لَا غُولَ وَلَكِنَّ السَّعَالِي” hadîsi kavl-i sânîyi mü’eyyiddir, niteki mü’ellif dahi beyân eder. Ve غُولٌ [gûl] semâdan sâkıt olan şehebden mahlûk olmak üzere meşhûrdur, kaldı ki vâkı’â bir adam gecelerde bir tenhâ mahalde yâhûd yolda bulunup vehm ve vahşet peydâ eylese gözüne eşkâl-ı mühevvele ile müteşekkil sûret-i garîbe tahayyül eder, hakîkati vâhimenin fi’lidir. Ve gerçi cinn tâ’ifesinin vücûdu şer’an sâbittir, lâkin kavl-i tahkîk üzere tasallut ve ızrârdan memnû’lardır. Ve Rumeli ülkesinin ba’zı kutrunda câdû ta’bîr ettikleri şahs, nakllerine göre غُولٌ [gûl] nev’indendir. İbn Kemâl ve Ebu’s-Su’ûd ve Sa’duddîn-i hasen-Cânî fetvâları üzere ervâh-ı habîse kendiler ile münâsebeti olan ecsâd-ı habîseye duhûl ve tasarruf edip kendiler gibi murdârlara ıdrâr ederler, lâkin ehl-i îmâna musallat olamazlar ve def’inin çâresi dahi fetâvâ-yı mezkûrede meşrûhtur. İntehâ. Ve غُولٌ [gûl] Yılana denir, حَيَّةٌ [hayyet] ma’nâsına; bunun cem’i أَغْوَالٌ [agvâl]dir. Ve cinn tâ’ifesinin sâhiresine denir ki câdû ta’bîr olunur. Ve ölüme denir, مَنِيَّةٌ [meniyyet] ma’nâsına. Ve bir mevzi’ adıdır. Ve bir cins şeytâna denir ki insânı ekl eder, 'alâ-kavlin bu bir cânverdir ki ba’zı 'Arab bâdiyede onu görüp bildiler, hattâ Te’ebbeta Şerren lakabıyla mülakkab olan kimse onu katl eylemiştir. Ve غُولٌ [gûl] Elvân u eşkâl-i muhtelife ile mütelevvin ve müteşekkil olan sâhirlere ve öylesi cinn tâ’ifesine ıtlâk olunur yâhûd mutlakan müzîl-i 'akl olan şey’e denir; bu ma’nâda gayn’ın fethiyle de câ’izdir.

i. fa. Maruf çiçek ki küçük ve dikenli bir ağaçta olup, şeklinin ve kokusunun güzelliğiyle meşhûrdur ve beyne’ş-şuarâ bülbülün dil-dâdesi olmakla mütevâtirdir. Pek çok envâı vardır: al, penbe, sarı, katmerli gül; gül-i zîbâ; gül-i sad-berg; yabânî gül; hokka (veya okka) gülü = tatlısı yapılan cinsi.

(a. i.) : hortlak, şeytan, karakoncolos.

اَلْغَوْلُ [el-gavl (قَوْلٌ [kavl] vezninde) Helâk eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: غَالَهُ يَغُولُهُ غَوْلًا إِذَا أَهْلَكَهُ Ve bir nesne yâ bir kimseyi nâgehanî ahz eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: غَالَهُ إِذَا أَخَذَهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَدْرِ Ve غَوْلٌ [gavl] Baş ağrısına denir; yukâlu: أَخَذَهُ الْغَوْلُ أَيِ الصُّدَاعُ Ve sarhoşluğa denir; yukâlu: شَرِبَ الْخَمْرَ فَأَخَذَهُ الْغَوْلُ أَيِ السُّكْرُ Ve bu’d-ı mefâze ma’nâsınadır; yukâlu: مَفَازَةٌ ذَاتُ غَوْلٍ أَيْ بُعْدٍ Ve renc ve meşakkat ma’nâsınadır; yukâlu: هَوَّنَ اللهُ عَلَيْكَ غَوْلَ هَذَا السَّفَرِ أَيْ مَشَقَّتَهُ Ve obruk, alçak yere denir. Ve mevz ağaçlığına denir. Ve çok toprağa denir. Ve bir mevzi’ adıdır. Ve غَوْلُ الرِّجَامِ [gavlu’r-Ricâm] (râ-i meksûre ile) bir başka mevzi’dir.

For قول, q. v.