اَلْغَدَرُ [el-gader] (fethateynle) Gece karanu olmak; yukâlu: غَدِرَتِ اللَّيْلَةُ تَغْدَرُ غَدَرًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا أَظْلَمَتْ Ve غَدَرٌ [gader] Nâka ibilden ve şât ganemden ayrılıp kalmağa dahi derler; yukâlu: غَدِرَتِ النَّاقَةُ عَنِ الْإِبِلِ وَالشَّاةُ عَنِ الْغَنَمِ إِذَا تَخَلَّفَتْ عَنْهَا Ve غَدَرٌ [gader] Berk yere dahi derler ki taşlı ola. Ve غَدَرٌ [gader] Kelimâtta ve kıtâlde sâbit olmağa dahi derler; yukâlu: رَجُلٌ ثَبْتُ الْغَدَرِ İbnu’s-Sikkît eyitti: مَا أَثْبَتَ غَدَرَهُ derler: مَا أَثْبَتَهُ فِي الْغَدَرِ ma’nâsına. Ve غَدَرٌ [gader] Şol yere derler ki delikleri ve yarıkları ola. Ve غَدَرٌ [gader] Recüle ve ferese dahi ıtlâk olunur, kaçan recülün dili husûmet mahallinde 'ale’l-istimrâr tekellüm etse.

اَلْغَدْرُ [el-gadr] (gayn’ın fethi ve dâl’ın sükûnuyla) Vefâsızlık etmek; yukâlu: غَدَرَ بِهِ مِنَ الْبَابِ الثَّانِي

اَلْغَدُورُ [el-gadûr] (صَبُورٌ [sabûr] vezninde) ve اَلْغُدَرُ [el-guder] (صُرَدٌ [surad] vezninde) ve اَلْغَدَّارُ [el-gaddâr] ve اَلْغَدَّارَةُ [el-gaddâret] Ma’nâ-yı evvelden vasf-ı mü’enneslerdir.

s. pl. of غدیر.

غُدَرُ [guder] (زُفَرُ [zufer] vezninde) Yemen’de bir nâhiyedir.

اَلْغَضْرُ [el-gadr] (خَضْرٌ [hadr] vezninde) Müzâyakada olan adamı Hak celle ve 'alâ refâh ve ni’met ihsânıyla hoş-hâl eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: غَضَرَهُ اللهُ تَعَالَى غَضْرًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا جَعَلَهُ فِي خِصْبٍ بَعْدَ إِقْتَارٍ Ve bir nesneden ‘udûl ve insirâf eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: غَضَرَ عَنْهُ غَضْرًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا عَدَلَ وَانْصَرَفَ Ve bir adamı men’ edip alıkomak ma’nâsınadır; yukâlu: غَضَرَ فُلاَنًا إِذَا حَبَسَهُ وَمَنَعَهُ Ve kesmek ma’nâsınadır; yukâlu: غَضَرَهُ إِذَا قَطَعَهُ Ve bir nesneye mihr ve muhabbetle meyl eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: غَضَرَ عَلَيْهِ إِذَا عَطَفَ Ve bir adama i’tâ için bir mikdâr mâl bölmek ma’nâsınadır; yukâlu: غَضَرَ لِفُلاَنٍ مِنْ مَالِهِ إِذَا قَطَعَ لَهُ قِطْعَةً

iz. ar. 1. Emniyeti sû-i istimâl, vefâsızlık, hâinlik, hıyânet: bana, emânetime gadr etti. [asıl Arabîde manası budur.] 2. Merhametsizlik, merhametsizce muâmele, zulûm, sitem, cevr, cefâ: kimseye gadr etmemeli. 3. Haksızlık, nâ-hak yere ızrâr: bana gadr oldu; gündeliği o derecede indirirsek rençberlere gadr olur.

(a. i. ) : 1) hainlik, vefasızlık. 2) zulüm, merhametsizlik. 3) haksızlık. 4) e. yazık.

اَلْغُدَارَةُ [el-gudâret] (ثُمَامَةٌ [sumâmet] vezninde) ve اَلْغَدَرَةُ [el-gaderet] (fetehâtla) ve اَلْغَدَرُ [el-gader] (fethateynle) Bunlar da غُدْرَةٌ [gudret] ma’nâsınadır.

vn. & s. A wronging; wrong; injustice; cruelty.