(a. i.) : (bkz. : ahd).

iz. ar. cm: uhûd. 1. Bir işi üstüne alıp söz verme, deruhde, taahhüd: ahd ettim. 2. Cenâb-ı Hakk’a karşı olunan taahhüd, and, kasem: ahdim olsun. 3. Sözleşme, mukâvele, peymân, mîsâk, muâhede: ahd ü peymân; Devlet-i Aliyye’nin düvel-i sâire ile olan uhûd-ı kadîmesi; uhûd-ı münakideye riâyet etmek. 4. Min tarafi’llâh Benî İsrâil’e vâki‘ olan mîsâk: Ahd-i Atîk = Tevrât; Ahd-i Cedîd = İncil. 5. Zaman, devir, hengâm, asr: ahd-i kadîmde; Romalılar’ın ahdinde; ahd-i şebâb. 6. Bir hükümdârın zamanı, devr-i hükümeti: Sultan Orhan Gâzi ahdinde; Sultan Selim Hân ahdinde. 7. Fermân-ı âlî, hatt-ı hümâyûn.

اَلْعَهْدُ [el-'ahd] (مَهْدٌ [mehd] vezninde) Vasiyyet eylemek ve ısmarlamak ma’nâsınadır; yukâlu: عَهِدَ إِلَيْهِ عَهْدًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا أَوْصَاهُ Ve bir kimseye bir husûsta takaddüm eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: عَهِدَ إِلَيْهِ فِيهِ إِذَا تَقَدَّمَ Ve عَهْدٌ ['ahd], مَوْثِقٌ [mevsik] ma’nâsınadır ki bir kimseyi inandırıp i’timâd verecek sözden 'ibârettir, Fârisîde ona peymân derler; yukâlu: بَيْنَهُمَا عَهْدٌ أَيْ مَوْثِقٌ Ve and ve yemîn ma’nâsınadır. Ve veliyyü’l-emr tarafından vülât ve hükkâma taharrî olunan mektûba ıtlâk olunur ki 'ahd-nâme ta’bîr olunur; vasiyyet ma’nâsından me’hûzdur, zîrâ ahkâm-ı şer’iyyeye ri’âyet ve ahvâl-i 'ibâda nehc-i 'adâlet üzere nazar ve dikkat vasiyyetlerini mutazammın olur. Ve hak ve hürmeti hıfz ve ri’âyet eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: عَهِدَ الْحُرْمَةَ إِذَا رَعَاهُ وَحَفِظَهُ Ve emân ve zimmet ma’nâsınadır, onun için dâr-ı İslâm’a emân ile dâhil olan harbîye ذُو عَهْدٍ [zû ‘ahd] ıtlâk olunur. Ve bir kimse ile buluşmak, iltikâ’ ma’nâsınadır; tekûlu: عَهِدْتُهُ بِمَكَانِ كَذَا أَيْ لَقِيتُهُ ve tekûlu: عَهْدِي بِهِ بِمَوْضِعِ كَذَا أَيْ لِقَائِي Ve bilmek ma’nâsınadır; tekûlu: عَهِدْتُهُ أَيْ عَرَفْتُهُ ve tekûlu: الْأَمْرُ كَمَا عَهِدْتَ أَيْ كَمَا عَرَفْتَ Ve عَهْدٌ [‘ahd] مَعْهَدٌ [ma’hed] ma’nâsınadır ki bir nesne zımnında ‘ahd ve peymân vâki’ olmuş menzile denir; tesmiye bi’l-masdardır. Ve bahâr mevsiminde evvel yağan yağmura denir. Ve şol yağmura denir ki bir yağmurdan sonra yağıp evvelki yağmurun âhirinin rütûbetine bunun evveli idrâk etmiş ola. Ve zamân ve hengâm ma’nâsınadır; tekûlu: كَانَ ذَلِكَ فِي عَهْدِ شَبَابِي وَفِي عَهْدِ فُلاَنٍ أَيْ فِي زَمَانِهِ Ve vefâ’ ve incâz ma’nâsınadır; yukâlu: عَهِدَ وَعْدَهُ إِذَا وَفَّاهُ Ve Hudâ-yı müte’âli birlemek, tevhîd ma’nâsınadır ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿إِلاَّ مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمَنِ عَهْدًا﴾ وَهُوَ تَوْحِيدُ اللهِ تَعَالَى Ve عَهْدٌ ['ahd] ضَمَانٌ [damân] ve kefâlet ma’nâsınadır; tekûlu: عَهِدَ إِلَي فُلاَنٍ فِي كَذَا إِذَا ضَمَّنَ

اَلْعَهِيدُ [el-'ahîd] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) Bir kimse ile 'ahd ve peymân eden kişiye denir, مُعَاهِدٌ [mu’âhid] ma’nâsına, ehadühümâ âherin 'ahîdidir; yukâlu: هُوَ عَهِيدُهُ أَيْ مُعَاهِدُهُ Ve rûzgâr geçirmiş kadîm ve 'atîk nesneye denir; yukâlu: شَيْءٌ عَهِيدٌ أَيْ قَدِيمٌ عَتِيقٌ

s. (pl. عهود) 1. An injunction, solemn command or request. 2. An agreement, pact, promise; a compact, treaty. 3. An oath. 4. A space of time, a period, epoch. 5. (pl. also عهاد) A recently fallen shower; a first shower of a season.

vn. & s. 1. An enjoining, solemnly commanding. 2. A solemnly promising, engaging. 3. A swearing to do or not to do something.

اَلْعَهْدُ [el-'ahd] Emân ma’nâsına. Ve yemîn ma’nâsına. Ve peymân ma’nâsına. Ve zimmet ma’nâsına. Ve vasiyyet ma’nâsına. Ve gözetmek ma’nâsına; yukâlu: عَهِدْتُ إِلَيْهِ أَيْ أَوْصَيْتُهُ وَمِنْهُ اشْتُقَّ الْعَهْدُ الَّذِي تُكْتَبُ لِلْوُلَاةِ Ya’nî bundan müştaktır beğler için yazılan 'ahd-nâme de; ve tekûlu: عَلَى عَهْدِ اللهِ لَأَفْعَلَنَّ كَذَا Ve عَهْدٌ ['ahd] Şol menzile derler ki kavm her cânibe gitseler geri onda geleler. Ve عَهْدٌ ['ahd] Mülâkât ma’nâsına dahi gelir; yukâlu: عَهْدِي بِهِ قَرِيبٌ وَعَهِدْتُهُ بِمَكَانِ كَذَا أَيْ لَقِيتُهُ Ve عَهْدٌ ['ahd] Meveddet ma’nâsına da gelir; yukâlu: “إِنَّ كَرَمَ الْعَهْدِ مِنَ الْإِيمَانِ” أَيْ رِعَايَةَ الْمَوَدَّةِ Ve عَهْدٌ ['ahd] Şol yağmura derler ki bir yağmurun ardınca ola.

اَلْعَهْدُ [el-'ahd] Emân ma’nâsına. Ve yemîn ma’nâsına. Ve peymân ma’nâsına. Ve zimmet ma’nâsına. Ve vasiyyet ma’nâsına. Ve gözetmek ma’nâsına; yukâlu: عَهِدْتُ إِلَيْهِ أَيْ أَوْصَيْتُهُ وَمِنْهُ اشْتُقَّ الْعَهْدُ الَّذِي تُكْتَبُ لِلْوُلَاةِ Ya’nî bundan müştaktır beğler için yazılan 'ahd-nâme de; ve tekûlu: عَلَى عَهْدِ اللهِ لَأَفْعَلَنَّ كَذَا Ve عَهْدٌ ['ahd] Şol menzile derler ki kavm her cânibe gitseler geri onda geleler. Ve عَهْدٌ ['ahd] Mülâkât ma’nâsına dahi gelir; yukâlu: عَهْدِي بِهِ قَرِيبٌ وَعَهِدْتُهُ بِمَكَانِ كَذَا أَيْ لَقِيتُهُ Ve عَهْدٌ ['ahd] Meveddet ma’nâsına da gelir; yukâlu: “إِنَّ كَرَمَ الْعَهْدِ مِنَ الْإِيمَانِ” أَيْ رِعَايَةَ الْمَوَدَّةِ Ve عَهْدٌ ['ahd] Şol yağmura derler ki bir yağmurun ardınca ola.

اَلْعَهِدُ [el-'ahid] (‘ayn’ın fethi ve hâ’nın kesriyle) Şol kimseye derler ki cemî’-i umûru velâyet-i zabtında 'uhdesinde ola.