اَلْعَلُّ [el-'all] ('ayn’ın fethi ve lâm’ın teşdîdiyle) ve اَلْعَلَلُ [el-'alel] (fekk-i idgâm ile) Su makûlesi meşrûbu bir kerre içtikten sonra ikinci def’ada içmek, 'alâ-kavlin mütetâbi’an tekrâr içmek ma’nâsınadır; yukâlu: عَلَّ الرَّجُلُ عَلًّا وَعَلَلًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَالْأَوَّلِ إِذَا شَرِبَ شُرْبَةً ثَانِيَةً أَوْ شَرِبَ بَعْدَ الشُّرْبِ تِبَاعًا Ve عَلٌّ ['all] bu ma’nâda müte’addî olur; yukâlu: عَلَّهُ إِذَا سَقَاهُ ثَانِيَةً أَوْ تِبَاعًا Ve ta’âmdan bir mikdâr ekl eylemek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: هَذَا طَعَامٌ قَدْ عُلَّ مِنْهُ عَلَى الْمَجْهُولِ أَيْ أُكِلَ مِنْهُ Ve عَلٌّ ['all] Sıfat olur, ekserî nisvâna mütereddid olan zen-dosta ıtlâk olunur; yukâlu: هُوَ عَلُّ النِّسَاءِ إِذَا كَانَ يَزُورُهُنَّ كَثِيرًا Ve büyük ve dızman keçi tekesine denir. Ve iri keneye, 'alâ-kavlin hurde keneye denmekle zıdd olur. Ve nahîf ve zebûn ihtiyâr adama denir. Ve mutlakan cüssesi hurde olup yaşlı olan hayvâna denir. Ve marazdan gövdesinin derileri buruş yarış olmuş adama denir; yukâlu: رَجُلٌ عَلٌّ إِذَا كَانَ قَدْ تَقَبَّضَ جِلْدُهُ مِنْ مَرَضٍ Ve عَلٌّ ['all] ve عَلَلٌ ['alel] Bir adama peyderpey vurup dövmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: عَلَّ الضَّارِبُ الْمَضْرُوبَ إِذَا تَابَعَ عَلَيْهِ الضَّرْبَ

اَلْعَلُّ [el-'all] ('ayn’ın fethi ve lâm’ın teşdîdiyle) ve اَلْعَلَلُ [el-'alel] (fekk-i idgâm ile) Su makûlesi meşrûbu bir kerre içtikten sonra ikinci def’ada içmek, 'alâ-kavlin mütetâbi’an tekrâr içmek ma’nâsınadır; yukâlu: عَلَّ الرَّجُلُ عَلًّا وَعَلَلًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَالْأَوَّلِ إِذَا شَرِبَ شُرْبَةً ثَانِيَةً أَوْ شَرِبَ بَعْدَ الشُّرْبِ تِبَاعًا Ve عَلٌّ ['all] bu ma’nâda müte’addî olur; yukâlu: عَلَّهُ إِذَا سَقَاهُ ثَانِيَةً أَوْ تِبَاعًا Ve ta’âmdan bir mikdâr ekl eylemek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: هَذَا طَعَامٌ قَدْ عُلَّ مِنْهُ عَلَى الْمَجْهُولِ أَيْ أُكِلَ مِنْهُ Ve عَلٌّ ['all] Sıfat olur, ekserî nisvâna mütereddid olan zen-dosta ıtlâk olunur; yukâlu: هُوَ عَلُّ النِّسَاءِ إِذَا كَانَ يَزُورُهُنَّ كَثِيرًا Ve büyük ve dızman keçi tekesine denir. Ve iri keneye, 'alâ-kavlin hurde keneye denmekle zıdd olur. Ve nahîf ve zebûn ihtiyâr adama denir. Ve mutlakan cüssesi hurde olup yaşlı olan hayvâna denir. Ve marazdan gövdesinin derileri buruş yarış olmuş adama denir; yukâlu: رَجُلٌ عَلٌّ إِذَا كَانَ قَدْ تَقَبَّضَ جِلْدُهُ مِنْ مَرَضٍ Ve عَلٌّ ['all] ve عَلَلٌ ['alel] Bir adama peyderpey vurup dövmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: عَلَّ الضَّارِبُ الْمَضْرُوبَ إِذَا تَابَعَ عَلَيْهِ الضَّرْبَ

عَلَّ ['alle] (‘ayn’ın ve lâm-ı müşeddedenin fethiyle) Kelime-i tama’ u işfâktır; evveline lâm ziyâdesiyle لَعَلَّ dahi denir. Ve bunda lügât-ı 'adîde vardır, “ل،ع،ل” mâddesinde mezkûrdur.

اَلْعَلِ [el-'ali] (‘ayn’ın fethi ve lâm’ın kesriyle) Kezâlik yukarı ma’nâsına; yukâlu: أَتَيْتُهُ مِنْ عَلِ الدَّارِ بِكَسْرِ اللَّامِ أَيْ مِنْ عَالٍ ve أَتَيْتُهُ مِنْ عُلٍ dahi derler lâm’ın zammı ile ve gâh olur مِنْ عُلَا dahi derler elifle ammâ ba’zı eş’ârda ki مِنْ عَلْوٍ vâki’ olmuştur vâv’la, o ıtlâk-ı kâfiye içindir, sâ’ir kelâmda câ’iz olur nesne değildir. Ve أَتَيْتُهُ مِنْ عَالٍ dahi derler.

اَلْعَلُّ [el-'all] ('ayn’ın fethi ve lâm’ın teşdîdiyle) Arık olan kene. Ve عَلٌّ ['all] Şol yaşlı kimseye dahi derler ki cismi sagîr ola, zikr olunan keneye teşbîh olur.

اَلْعَلُّ [el-'all] ('ayn’ın fethi ve lâm’ın teşdîdiyle) Arık olan kene. Ve عَلٌّ ['all] Şol yaşlı kimseye dahi derler ki cismi sagîr ola, zikr olunan keneye teşbîh olur.

عَلَّ [‘alle] (‘ayn’ın fethi ve lâm’ın teşdîdi ve feth üzere binâsı ile) ve لَعَلَّ [le’alle] (fethateynle ve lâm-ı ahîrin teşdîdi ve feth üzere binâsı ile) Bunların ikisi bir ma’nâyadır ki o ma’nâ-yı tereccîdir, nitekim gelir inşâallâhu ta’âlâ; yukâlu: عَلَّكَ تَفْعَلُ وَعَلِّي أَفْعَلُ وَلَعَلِّي أَفْعَلُ Ve gâh olur, عَلَّنِي ve لَعَلَّنِي dahi derler. Ba’zılar eyitti: لَعَلَّ kelimesinin aslı عَلَّ idi, lâm te’kîd için ziyâde olunmuştur. Ve bunun ma’nâsı bir murâd olunan nesneyi ummak yâhûd korkulu olan nesneyi ummaktır. Ve bunda nev’-i tama’ ve nev’-i havf vardır. Ve إِنَّ ve أَنَّ ve لَيْتَ ve كَأَنَّ ve لَكِنَّ gibi harftir. Ve bunlar fi’l ‘ameli gibi ‘amel ederler, fi’le müşâbih oldukları için, pes ismlerin nasb edip haberlerin ref’ ederler,ef’âl-i nâkısa olan كَانَ ve ahavâtı ismlerin ref’ edip haberlerin nasb ettikleri gibi. Ve ba’zılar لَعَلَّ kelimesinin mâ-ba’din mecrûr kılıp لَعَلَّ زَيْدٍ قَائِمٌ ve عَلَّ زَيْدٍ قَائِمٌ dediler. Ve bu isti’mâli Ebû Zeyd, Benû ‘Ukayl kabîlesinden istimâ’ etmiştir.