(a. i. c. : a’sâ) : 1) değnek, sopa. 2) dervişlerin taşıdıkları sopa.

iz. ar. 1. Uzun el değneği, dayanacak uzun sopa: asâsı elinde bir ihtiyar, bir şeyh geldi. 2. Ekseriya başı topuzlu veya kancalı ve gümüş ve altınla müzeyyen olarak bazı millet ve tâifelerde riyâset-i cismâniyye veya rûhâniyye alâmeti addolunan uzun ve resmî değnek: asâ-yı riyâseti hâmil olarak; patriklik asâsı. 3. Sopa, dayak, darb: onun terbiyesi ancak asâ ile olur. n.

اَلْأَعْصِي [el-a’sî] (hemzenin fethi ve sâd’ın kesri ve meddiyle) Kezâlik cem’i, 'asâlar ma’nâsına, زَمَنٌ [zemen] ile أَزْمُنٌ [ezmun] gibi. Ve gâh olur إِلْقَاءُ الْعَصَا ile ikâmet ma’nâsın dilerler; minhu kavluhum: أَلْقَى عَصَاهُ إِذَا أَقَامَ وَتَرَكَ الْأَسْفَارَ Ve bu 'Arab tâ’ifesi mâ-beyninde meseldir. Ve gâh olur شَقُّ عَصَا [şakku 'asâ] ile teferruk ma’nâsı murâd olur, ke-mâ yukâlu fi’l-cevârihi: قَدْ شَقُّوا عَصَا الْمُسْلِمِينَ أَيِ اجْتِمَاعَهُمْ وَائْتِلَافَهُمْ Ve إِنْشِقَاقُ عَصَا [inşikâku 'asâ] ile muhâlefet murâd olur; yukâlu: إِنْشَقَّتِ الْعَصَا أَيْ وَقَعَ الْخِلَافُ Ve 'Arabların “لَا تَرْفَعْ عَصَاكَ عَنْ أَهْلِكَ demeleriyle ma’nâ-yı te’dîb murâd olur. Ve عَصَا ['Asâ] Bir feresin dahi 'alemidir. Ve fi’l-meseli: “رَكِبَ الْعَصَا قَصِيرٌ” Ve bu meselde عَصَا ile murâd Cezîme el-Ebreş’in feresidir. Ve رَكِبَ [rekibe] sîga-i mâzî üzeredir. Ve قَصِيرٌ [kasîr] Cezîme el-Ebreş’in musâhibi olan kimsenin ismidir o kasîr b. Sa’d el-Lahmî’dir. Ve 'Arabların إِنَّهُ لَضَعِيفُ الْعَصَا dedikleriyle murâd çoban ra’yında rıfk ve mülâyemet üzeredir demektir. Ve gâh olur عِصِيٌّ ['isiyy] zikr olunur 'ayn’ın ve sâd’ın kesri ve yâ’nın teşdîdiyle ve kuş kanadında olan kemikler murâd olunur.

اَلْعَصَا [el-'asâ] ('ayn’ın fethi ve elifin kasrıyla) Değnek ki mü’ennes-i semâ’îdir. Ve bunun elifinde medd câ’iz değildir, Ferrâ eyitti: Evvel lahn ki 'Irâk’ta peydâ oldu,﴿هِيَ عَصَايَ أَتَوَكَّأُ عَلَيْهَا﴾ (طه، 18) âyetinde عَصَا kırâ’at etmeleridir dedi. Ve fi’l-meseli: “اَلْعَصَا مِنَ الْعُصَيَّةِ” أَيْ بَعْضُ الْأَمْرِ مِنْ بَعْضٍ Ve bu Cevherî tefsîridir, lâkin nüsah-ı sıhâh’ta عُصَيَّةٌ ['usayyet] zamm-ı 'ayn ve feth-i sâd’la zabt olunmuştur. Bu takdîrce 'asâcıktan hâsıl olur ma’nâsın müş’ir olur. اَلْأَمْرُ الْعَظِيمُ مِنَ الشَّيْءِ الْقَلِيلِ ma’nâsına, pes Cevherî tefsîrin mutlak kılmasa enseb olurdu.