iz. ar. 1. Şer‘ ve kânun ile mahdûd ve muayyen olmayıp, âdet-i belde ve îcâb-ı vakt ve hâl iktizâsından olan hüküm ve icraat: bazı defa örf ile iş görmek mecburiyetinde bulunulur; örf-i belde budur. 2. Harp zamanında ve fevkalâde ahvâlde kavânîn-i âdiye tatil ve kuvve-i umûmiyye muvakkaten idâre-i askeriyyeye tevdî‘ olunarak icrâ edilen hüküm, irâde-i örfiyye. 3. tr. Vaktiyle ulemânın makâm-ı resmîde giydikleri bir nevi kavuk. [atiyye ve ihsân manasıyla el-yevm lisanımızda kullanılmaz.]

اَلْعَرْفُ [el-'arf] ('ayn’ın fethiyle) Atın yelesini kırkmak ma’nâsınadır; yukâlu: عَرَفَ الْفَرَسَ عَرْفًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا جَزَّ عُرْفَهُ Ve عَرْفٌ ['arf] Râyihaya denir, hoş ve nâ-hoş olsun, lâkin ekser-i isti’mâli hoş râyihâdadır. Ve minhu’l-meselu: “لاَ يَعْجَزُ مَسْكُ السَّوْءِ عَنْ عَرْفِ السَّوْءِ” Ya’nî “Bed-râyiha olan post râyiha-i kerîheden geri kalmaz.” Bu mesel aslâ kubh-ı ef’âlinden münfekk olmayan le’îm ve bed-mâye hakkında darb olunur; dibâgate salâhiyyeti olmayan deriye teşbîh olunmuştur. Ve عَرْفٌ ['arf] Bir cins nebât adıdır, 'alâ-kavlin ثُمَامٌ [sumâm] dedikleri nebâttır ki sümük otu ta’bîr ederler. Yâhûd şûr olmayıp ve meşe ağaçlarından olmayan nebâta ıtlâk olunur, ism-i cinstir. Ve عَرْفٌ ['arf] Bir kimsede عَرْفَةٌ ['arfet] dedikleri çıban çıkmak ma’nâsınadır; yukâlu: عُرِفَ الرَّجُلُ عَلَى الْمَجْهُولِ عَرْفًا إِذَا خَرَجَتِ الْعَرْفَةُ بِهِ Ve tîb kısmını çok sürünmek ma’nâsınadır; yukâlu: عَرِفَ الرَّجُلُ عَرْفًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا أَكْثَرَ الطِّيبَ

Bildirmek, tanımlamak, tarif etmek. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; (الى, ب) tanıştırmak, (i) marife yapmak dilb., haberdar etmek, anlatmak, belirlemek, öğretmek, haber vermek, kelimenin manasını vermek, hrist. itiraflarını dinlemek, kelimeyi marife yapmak.

[edil.] (…olarak) isimlendirilmek.

Bilmek, tanımak. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; kanaat getirmek, bildirmek, من ayırt etmek, anlamak, idrak etmek, farkında olmak, haberi olmak, öğrenmek.

Örf, gelenek, töre, adet, ibik, yele, görenek. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; teamül, alışkanlık, pratik, uygulama, kale surları üzerinde askerlerin siper aldıkları yer, prensip, bina tepesindeki süs.

(a. i.) : 1) âdet, hüküm; gelenek. 2) sarıklıların giydikleri bir çeşit kavuk [Tanzimat’tan önce] (arapçadaki okunuş şekli “urf” dur).

(a. i.) : güzel koku.

(a. i.) : (bkz. : örf).

Güzel koku, rayiha. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; ıtır.