اَلْعُرْجُ [el-'Urc] ('ayn’ın zammıyla) Muhaddisînden cemâ’at-i kesîre ismidir.

vn. & s. A being or becoming lame, limping; a limp; lameness.

اَلْعَرْجُ [el-'Arc] (‘ayn’ın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Yemen’de bir belde adıdır. Ve Huzeyl kabîlesi diyârında bir mevzi’ adıdır. Ve tarîk-i Mekke’de bir menzil adıdır; 'Abdullâh b. 'Amr b. 'Osmân b. 'Affân el-'Arcî eş-Şâ’ir oradandır. Mü’ellif bu mâddeyi وَبِالْفَتْحِ 'unvânıyla resm eylemekle 'âdeti üzere evvelin fethi ve sânînin sükûnuyla takyîd olundu, zîrâ dîbâcede beyân olunduğu üzere بِالْفَتْحِ dedikte murâd resm-i mezbûrdur ve بِالْكَسْرِ dedikte evvelin kesri ve sânînin sükûnuyladır ve بِالضَّمِّ dedikte evvelin zammı ve sânînin sükûnuyladır ve بِالتَّحْرِيكِ dedikte fethateynle yâhûd fetehâtladır; ba’zı hâmişte bî-vech i’tirâz nâ-becâdır. Ve عَرْجٌ ['arc] Deve sürüsüne denir ki seksen kadar, 'alâ-kavlin seksenden doksana kadar yâhûd yüz elli ve ondan yukarıca yâhûd beş yüz bine kadar ola. Ve bu ma’nâda 'ayn’ın kesriyle lügattir. Cem’i أَعْرَاجٌ [a’râc] gelir ve عُرُوجٌ ['urûc] gelir.

عُرْجُ ['urc] ve عُرَاجُ ['urâc] (‘ayn’ların zammıyla) Ma’rife ve gayr-i munsarıf olarak ضِبَاعٌ [dibâ’] ya’nî sırtlan ve yeleli kurt ta’bîr olunan cânverin gürûhuna denir, قَبِيلَةٌ [kabîlet] menzilesine tenzîl eylemişlerdir, ya’nî قَبِيلَةٌ [kabîlet] menzilesine tenzîl eylemeleriyle ma’rife ve te’nîs 'illetlerinden gayr-i munsarıf oldular. Aksak sûretinde reftârları bâ’is-i ıtlâktır.

اَلْعَرَجُ [el-'arec] (fethateynle) Hılkî aksak ve topal olmak ma’nâsınadır, niteki zikr olundu. Ve güneş batmak, 'alâ-kavlin magrib semtine doğru meyl eylemek ma’nâsınadır ki dolunmak ta’bîr olunur; yukâlu: عَرِجَتِ الشَّمْسُ عَرَجًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا غَابَتْ أَوِ انْعَرَجَتْ نَحْوَ الْمَغْرِبِ

اَلْعَرْجُ [el-'Arc] (‘ayn’ın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Yemen’de bir belde adıdır. Ve Huzeyl kabîlesi diyârında bir mevzi’ adıdır. Ve tarîk-i Mekke’de bir menzil adıdır; 'Abdullâh b. 'Amr b. 'Osmân b. 'Affân el-'Arcî eş-Şâ’ir oradandır. Mü’ellif bu mâddeyi وَبِالْفَتْحِ 'unvânıyla resm eylemekle 'âdeti üzere evvelin fethi ve sânînin sükûnuyla takyîd olundu, zîrâ dîbâcede beyân olunduğu üzere بِالْفَتْحِ dedikte murâd resm-i mezbûrdur ve بِالْكَسْرِ dedikte evvelin kesri ve sânînin sükûnuyladır ve بِالضَّمِّ dedikte evvelin zammı ve sânînin sükûnuyladır ve بِالتَّحْرِيكِ dedikte fethateynle yâhûd fetehâtladır; ba’zı hâmişte bî-vech i’tirâz nâ-becâdır. Ve عَرْجٌ ['arc] Deve sürüsüne denir ki seksen kadar, 'alâ-kavlin seksenden doksana kadar yâhûd yüz elli ve ondan yukarıca yâhûd beş yüz bine kadar ola. Ve bu ma’nâda 'ayn’ın kesriyle lügattir. Cem’i أَعْرَاجٌ [a’râc] gelir ve عُرُوجٌ ['urûc] gelir.

(a. i.) : topallık.

(a. i.) : topallık, aksaklık.

iz. ar. Topallık, aksaklık. n.

اَلْعَارِجُ [el-'âric] (خَارِجٌ [hâric] vezninde) Gâ’ib ve nâ-bedîd ma’nâsınadır.