اَلْعَدَمُ [el-'adem] (fethateynle) Bir nesneyi yavı kılmak; tekûlu: عَدِمْتُ الشَّيْءَ أَعْدَمُهُ عَدَمًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ بِمَعْنَى فَقَدْتُهُ عَلَى خِلَافِ الْقِيَاسِ لِأَنَّ الْقِيَاسَ فِي الْمَصْدَرِ الْمُتَعَدِّي سُكُونُ الْعَيْنِ Ve عَدَمٌ ['adem] Fakr ma’nâsına dahi gelir.

اَلْعُدْمُ [el-'udm] ('ayn’ın zammı ve dâl’ın sükûnuyla) Kezâlik fakr ma’nâsınadır, kaçan evveli mazmûm kılsan 'aynü’l-fi’li sâkin kılarsın, meftûh kıldığın vakti müteharrik kılarsın, جَحَدٌ [cehad]le جُحْدٌ [cuhd] ve صَلَبٌ [saleb] ile صُلْبٌ [sulb] ve رَشَدٌ [reşed]le رُشْدٌ [ruşd] ve حَزَنٌ [hazen] ile حُزْنٌ [huzn] gibi. Ve bir nesneyi koyup gitmeğe dahi derler; yukâlu: مَا يَعْدَمُنِي هَذَا الْأَمْرُ أَيْ مَا يَعْدُونِي أَيْ يُجَاوِزُنِي

اَلْإِعْدَامُ [el-i’dâm] (hemzenin kesriyle) Yok eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: أَعْدَمَهُ اللهُ أَيْ جَعَلَهُ عَدِيمًا Ve bir nesneyi bulmamak ma’nâsınadır ki o nesne ona yok olmaktan ‘ibârettir; tekûlu: أَعْدَمَنِي الشَّيْءُ أَيْ لَمْ أَجِدْهُ Bunda müsnedün ileyh mütekellim olup lâkin merci’i yine şey’ olur. Ve إِعْدَامٌ [i’dâm] ve عُدْمٌ ['udm] (ki ‘ayn’ın zammıyla) Şâzz olarak if’âlden masdar gelmiştir, yokluğa düşmek ma’nâsınadır; yukâlu: أَعْدَمَ الرَّجُلُ إِعْدَامًا وَعُدْمًا إِذَا افْتَقَرَ Şârih der ki bu terkîb أَيْسَرَ يُوسِرُ إِيسَارًا وَيُسْرًا ve أَفْحَشَ إِفْحَاشًا وَفُحْشًا kabîlindendir ki böylece isti’mâl olundular ve fi’l-hakîka ism-i masdarlardır, masdar mevki’inde müsta’mellerdir. İntehâ. Ve إِعْدَامٌ [i’dâm] Men’ eylemek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: أَعْدَمَ فُلَانًا إِذَا مَنَعَهُ

اَلْعَدَمُ [el-'adem] (fethateynle) Bir nesneyi yavı kılmak; tekûlu: عَدِمْتُ الشَّيْءَ أَعْدَمُهُ عَدَمًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ بِمَعْنَى فَقَدْتُهُ عَلَى خِلَافِ الْقِيَاسِ لِأَنَّ الْقِيَاسَ فِي الْمَصْدَرِ الْمُتَعَدِّي سُكُونُ الْعَيْنِ Ve عَدَمٌ ['adem] Fakr ma’nâsına dahi gelir.

اَلْعُدْمُ [el-'udm] ('ayn’ın zammı ve zammeteynle) ve اَلْعَدَمُ [el-'adem] (fethateynle) Yavı kılmak, fikdân ma’nâsınadır ve mâl fikdânında gâlib olmuştur. Ve fikdân gerek ibtidâ-yı emrden bulmamak ve gerek yok ve yavı kılmaktan e’ammdır; yukâlu: عَدِمَهُ عَدَمًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا فَقَدَهُ Ve bir nesneyi terk edip gitmek ma’nâsına müsta’meldir; tekûlu: مَا يَعْدِمُنِي هَذَا الْأَمْرُ أَيْ مَا يَعْدُونِي

اَلْعَدِيمُ [el-'adîm] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) Bön ve ahmak adama denir. Ve mecnûna ıtlâk olunur, ma’dûmü’l-idrâk olduklarına mebnîdir. Ve fakîr ve bî-nevâya denir.

iz. ar. 1. Yokluk, vücûd zıddı: onun vücûduyla ademi birdir; diyâr-ı adem, sahrâ-yı adem. 2. Olmama, bulunmama, fıkdân. Adem-i itâ‘at = itâatsizlik; adem-i iktidâr = iktidarsızlık; عدم اشتها adem-i iştihâ = iştihâsızlık. [bu mana ile yalnız masdariyyet manasını muhâfaza eden masâdır-ı Arabiyeye dâhil olup, mesela: adem-i ilm, adem-i terbiye, adem-i servet denilmez. Binâen-aleyh Cemiyyet-i Tıbbiyye-i Osmâniye’nin kabul ettiği: adem-i ecfân (göz kapakları), adem-i esâbi‘ (parmaklar), adem-i hâsse gibi tabîrler yerine fıkdân-ı ecfân, fıkdân-ı esâbi‘ ilâ âhirihî denilseydi daha doğru olurdu.]

(a. i.) : yokluk, bulunmama.

اَلْعُدْمُ [el-'udm] ('ayn’ın zammı ve zammeteynle) ve اَلْعَدَمُ [el-'adem] (fethateynle) Yavı kılmak, fikdân ma’nâsınadır ve mâl fikdânında gâlib olmuştur. Ve fikdân gerek ibtidâ-yı emrden bulmamak ve gerek yok ve yavı kılmaktan e’ammdır; yukâlu: عَدِمَهُ عَدَمًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا فَقَدَهُ Ve bir nesneyi terk edip gitmek ma’nâsına müsta’meldir; tekûlu: مَا يَعْدِمُنِي هَذَا الْأَمْرُ أَيْ مَا يَعْدُونِي

s. Non-existence, lack; nothingness, annihilation; absence.