اَلْعَجْزُ [el-'acz] (ضَرْبٌ [darb] vezninde) ve اَلْمَعْجِزُ [el-ma’ciz] ve اَلْمَعْجِزَةُ [el-ma’cizet] (mîm’lerin fethi ve cîm’lerin kesri ve fethiyle) ve اَلْعَجَزَانُ [el-'acezân] (fetehâtla) ve اَلْعُجُوزُ [el-'ucûz] (قُعُودٌ [ku’ûd] vezninde) Za’f ma’nâsınadır ki murâd dermânde olmaktır; yukâlu: عَجَزَ عَنْهُ وَعَجِزَ عَجْزًا وَمَعْجِزًا وَمَعْجِزَةً وَعَجَزَانًا وَعُجُوزًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَالرَّابِعِ إِذَا ضَعُفَ أَيْ لَمْ يَقْتَدِرْ Ve عَجْزٌ ['acz] Kılıcın balçağına denir, مَقْبِضُ السَّيْفِ [makbidu’s-seyf] ma’nâsına. Ve bir 'illet adıdır ki dâbbenin sağrı tarafında zuhûr eder. Şârih bu iki ma’nâda fethateynle tasvîb eylemiştir. Ve عَجْزٌ [‘acz] Sebk eylemek ma’nâsınadır, ke-mâ se-yuzkeru. Mü’ellifin Basâ’ir’de beyânına göre bu mâdde te’ehhür ma’nâsına mevzû’ olup ma’ânî-i sâ’ire birer münâsebetle ondan münşa’ibdir.

اَلْعَجَزُ [el-'acez] (fethateynle) ve اَلْعُجْزُ [el-'ucz] ('ayn’ın zammıyla) Bunlar da hatun büyük kıçlı olmak ma’nâsınadır; yukâlu: عَجَزَتِ الْمَرْأَةُ عَجَزًا وَعُجْزًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا عَظُمَتْ عَجِيزَتُهَا

اَلْعَجَزُ [el-'acez] (fethateynle) ve اَلْعُجْزُ [el-'ucz] ('ayn’ın zammıyla) Bunlar da hatun büyük kıçlı olmak ma’nâsınadır; yukâlu: عَجَزَتِ الْمَرْأَةُ عَجَزًا وَعُجْزًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا عَظُمَتْ عَجِيزَتُهَا

اَلْعَجْزُ [el-acz] ('ayn’ın harekât-ı selâsı ve cîm’in sükûnuyla) ve اَلْعَجُزُ [el-'acuz] (نَدُسٌ [nedus] vezninde) ve اَلْعَجِزُ [el-‘aciz] (كَتِفٌ [ketif] vezninde ki beş lügattir) Bir nesnenin gerisine denir, مُؤَخَّرُ الشَّيْءِ [mu’ahharu’ş-şey’] ma’nâsına, dabbenin sağrısı gibi. Ve bu müzekkerdir ve mü’ennes olur. Cem’i أَعْجَازٌ [a’câz]dır; yukâlu: رَكِبَ عَجِزَ الْبَعِيرِ أَيْ مُؤَخَّرَهُ

اَلْعَاجِزُ [el-'âciz] Bir nesneye kudreti olmayan fürû-mândeye denir. Cem’i عَوَاجِزُ ['avâciz]dir ki nevâdirdendir.

iz. ar. İktidarsızlık, beceriksizlik, el yetmeme: ben aczimi mu‘terifim; aczimle beraber hizmet hevesiyle bu işe teşebbüs ettim; izhâr-ı acz etmek = iktidarsızlığını itirâf ve dermiyân etmek.

(a. i.) : beceriksizlik.

(a. i.) : (bkz. : acz).

iz. ar. cm: a‘câz 1. tş. Sağrı, insan ve hayvanın gerisi, kıçı; عظم العجز azmü’l-acz = kuyruk sokumu kemiği. 2. Ed. Beytin son kelimesi.

اَلْعَجُوزُ [el-'acûz] (صَبُورٌ [sabûr] vezninde) Kocakarıya denir, 'ömrünü âhirlediği için yâhûd ekser-i umûrdan 'âciz olduğu için. Ve bu vasf-ı hâstır.