اَلظَّفْرُ [ez-zafr] (zâ’nın fethiyle) ve اَلظُّفُرُ [ez-zufur] (zammeteynle) ve اَلظِّفْرُ [ez-zifr] (şâzz olarak zâ’nın kesriyle) Tırnağa denir, insânın ve sâ’ir tırnak ve pençe sâhibi hayvânın olsun, Fârisîde nâhun denir. ظُفُرٌ [zufur]un cem’i أَظْفَارٌ [ezfâr] ve أَظَافِيرُ [ezâfîr] gelir; ve kavluhu ta’âlâ: ﴿وَعَلَى الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ﴾ الآية دَخَلَ فِيهِ ذَوَاتُ الْمَنَاسِمِ مِنَ الْإِبِلِ وَالْأَنْعَامِ لِأَنَّهَا كَالْأَظْفَارِ لَهَا

اَلْأُظْفُورُ [el-uzfûr] (أُسْلُوبٌ [uslûb] vezninde) Bu dahi tırnağa denir. Cevherî’nin أُظْفُورٌ [uzfûr] dahi ظُفُرٌ [zufur]un cem’idir demesi galattır, zîrâ أُظْفُورٌ [uzfûr] müfreddir, niteki şâ’irin işbu “مَا بَيْنَ لُقْمَتِهَا الْأُولَى إِذَا انْحَدَرَتْ || وَبَيْنَ أُخْرَى تَلِيهَا قَيْدُ أُظْفُورٍ” beytinde müfred olarak vâriddir. Misbâh sâhibi Cevherî’yi tugyân-ı kaleme haml ile insâf eylemiştir, أَظْفُرٌ tahrîr edecek iken zeyg-i kaleme vâv ziyade olmuştur; ve tekûlu’l-‘Arab: رَجُلٌ مُقَلَّمُ الظُّفُرِ أَوْ كَلِيلُ الظُّفُرِ أَيْ مَهِينٌ Ya’nî “Ferd-i vâhide îrâs-ı zarar eder makûlesi değildir, zebûn ve zelîldir.” Ve ظُفْرٌ [zufr] Bir dericiğe denir ki ma’âzallâhi ta’âlâ gözde hâdis olup gözü örtmekle rü’yetine mâni’ olur. Salâbette tırnağa teşbîh olunmuştur. Kütüb-i tıbbiyyede bu ظَفَرَةٌ [zaferet] 'unvânında mersûm ve bir 'illettir ki tabaka-i mültehamede yâhûd gözü ihâta eden hicâbda hâdis olur bir ziyâdeliktir, ekserî gözün pınarında zuhûr eder, gâh sarı ve gâhî kızıl ve gâhça donuk olur ve gâhça mümtedd olup tabaka-i karniyyeye doğru yürüyüp gözün bebeğini örter ve görmeğe zarar eder diye meşrûhtur. Ve bu, perde ta’bîr eyledikleri 'illet olacaktır. Ve ظُفْرٌ [zufr] Yayın kiriş düğümlendiği yerden ucuna varınca, 'alâ-kavlin yayın ucuna ıtlâk olunur; yukâlu: قَوْسٌ لَطِيفَةُ الظُّفْرِ وَهُوَ مَا وَرَاءَ مَعْقِدِ الْوَتَرِ إِلَى طَرَفِ الْقَوْسِ أَوْ طَرَفُ الْقَوْسِ Ve ظُفْرٌ [zufr] Yemen’de bir hısn adıdır. Ve nefy makâmında kes ve kimse ma’nâsına isti’mâl ederler; yukâlu: مَا بِالدَّارِ ظُفْرٌ أَيْ أَحَدٌ Ve nefs ve zât ma’nâsına müsta’meldir; tekûlu: مَا رَأَيْتُهُ بِظُفْرِهِ أَيْ بِنَفْسِهِ 'Alâka, cüz’iyyet ve külliyyettir.

اَلظَّفَرُ [ez-zafer] (fethateynle) Gözde zikr olunan ظُفْرٌ [zufr] 'illeti peydâ olmak ma’nâsınadır; yukâlu: ظَفِرَتِ الْعَيْنُ ظَفَرًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا نَبَتَتْ فِيهَا الظَّفَرَةُ Ve ظَفَرٌ [zafer] Etrâfına nisbet düz ve oturaklı arza denir. Ve ظَفَرٌ [zafer] Kezâlik masdar olur, matlûba dest-res olmak ma’nâsına ki tırnak iliştirmek lâzımıdır; yukâlu: ظَفِرَ الْمَطْلُوبَ وَظَفِرَ بِهِ وَظَفِرَ عَلَيْهِ ظَفَرًا مِنَ الْبَابِ لْمَزْبُورِ إِذَا فَازَ

ظَفْرٌ [zafr] (جَفْرٌ [cefr] vezninde) ve مُظَفَّرٌ [Muzaffer] (مُعَظَّمٌ [mu’azzam] vezninde) ve مِظْفَارٌ [Mizfâr] (مِحْرَابٌ [mihrâb] vezninde) ve ظَفِيرٌ [zafîr] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) Esâmî-i ricâldendir.

اَلْمُظَفَّرُ [el-muzaffer] (مُعَظَّمٌ [mu’azzam] vezninde) ve اَلظَّفِرُ [ez-zafir] (كَتِفٌ [ketif] vezninde) ve اَلظَّفِيرُ [ez-zafîr] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) ve اَلظِّفِّيرُ [ez-ziffîr] (سِكِّيتٌ [sikkît] vezninde) ve اَلْمِظْفَارُ [el-mizfâr] (مِحْرَابٌ [mihrâb] vezninde) Şol adama denir ki talebine ‘azm eylediği matlûba dâ’imâ zafer-yâb olur ola, tâli’ ve ikbâlinin yâverliğinden olur; yukâlu: رَجُلٌ مُظَفَّرٌ وَظَفِرٌ وَظَفِيرٌ وَظِفِّيرٌ وَمِظْفَارٌ إِذَا كَانَ لاَ يُحَاوِلُ أَمْرًا إِلاَّ ظَفِرَ بِهِ

iz. ar. cm: ezfâr. tş. Tırnak.

(a. i. c. : ezfâr) : tırnak. (bkz. : uzfûr1) -

(a. i.) : 1) birçoü emek netîcesinde maksada ulaşma, başarma. 2) düşmanı yenme, üstün gelme. Tâlc-ı zafer : anıt olarak yapılan veya şenliklerde yer yer caddelere kurulan kemer.

iz. ar. 1. Maksada destres olma, nâiliyyet, muvaffakiyyet. 2. Düşmanı yenme, galebe, gâlibiyyet, nusret, feth: Cenâb-ı Hakk feth u zafer ihsân buyurdu; düşman üzerine zafer buldu.

اَلظَّفْرُ [ez-zafr] (zâ’nın fethiyle) ve اَلظُّفُرُ [ez-zufur] (zammeteynle) ve اَلظِّفْرُ [ez-zifr] (şâzz olarak zâ’nın kesriyle) Tırnağa denir, insânın ve sâ’ir tırnak ve pençe sâhibi hayvânın olsun, Fârisîde nâhun denir. ظُفُرٌ [zufur]un cem’i أَظْفَارٌ [ezfâr] ve أَظَافِيرُ [ezâfîr] gelir; ve kavluhu ta’âlâ: ﴿وَعَلَى الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ﴾ الآية دَخَلَ فِيهِ ذَوَاتُ الْمَنَاسِمِ مِنَ الْإِبِلِ وَالْأَنْعَامِ لِأَنَّهَا كَالْأَظْفَارِ لَهَا